"Śladami pamięci". Wspomnienie o Bitwie Warszawskiej w reportażu Urszuli Żółtowskiej-Tomaszewskiej

W decydującym momencie starcia pod Ossowem ks. Skorupka ruszył do boju razem z młodymi żołnierzami. Zginął od wrogiej kuli podczas udzielania pomocy i ostatniego namaszczenia konającemu żołnierzowi. Wieść o jego postawie i śmierci natchnęła walczących Polaków, a wkrótce obiegła cały kraj.

Mieszkańcy Ossowa wciąż pamiętają o wydarzeniach z 1920 roku. Młodsi poznawali tę historię z opowieści rodziców i dziadków. - Moja mama dostała przekaz od swojej babci, a ja wiem to, co mi opowiedziały. Tu, u nas, na tym podwórku, byli przywożeni starsi rangą żołnierze. (...) Babcia opowiadała, że to było nie do opisania. Ten krzyż, który jest koło straży, to było jedno wielkie cmentarzysko. Ktoś wykopał olbrzymi dół i wszystkich tych zabitych, bolszewików i Polaków, wrzucili i zakopali. Mój dziadek był gajowym i zrobił w lesie lepiankę, bo jak była bitwa, to się tam kryli - opowiadała Urszuli Żółtowskiej-Tomaszewskiej jedna z mieszkanek Ossowa.

W miejscowości znajdziemy również symbole pamięci po ks. Ignacym Skorupce. Na jednym z prywatnych pól stoi na przykład brzozowy krzyż. Wskazuje on miejsce, w którym zginął duchowny. Warto pamiętać, że jeszcze przed potyczką ks. Skorupka angażował się w pomoc innym. Pracował on na przykład z harcerzami, a wcześniej pomagał chłopom.

Czytaj także:

Pamięć o bitwie

Jednym z punktów zbiórki polskich żołnierzy w 1920 roku było Liceum im. Władysława IV na warszawskiej Pradze. To stamtąd ks. Skorupka wyruszył do boju wraz ze studentami, gimnazjalistami, harcerzami. W placówce pamięć o tych wydarzeniach jest wciąż żywa. Jakiś czas temu rozpoczął się tam projekt, który ma przybliżać uczniom dzieje szkoły. Organizowany tam Dzień Tradycji jest związany z historią budynku od początku jego istnienia, która obejmuje również wydarzenia z Bitwy Warszawskiej.

Przy znajdującej się w szkole sali nr 126 znajduje się tablica upamiętniająca tych, którzy wyruszyli ze szkoły do walki z bolszewicką armią. - Pamięci ks. Ignacego Skorupki, bohaterskiego kapelana posługującego w tej sali ochotniczym żołnierzom 236 Pułku Legii Akademickiej, skąd w dniu 13 sierpnia 1920 roku wyruszył z młodymi obrońcami ojczyzny na front i poniósł śmierć na polach Ossowa w dniu 14 sierpnia 1920 roku - możemy przeczytać na tablicy.

Odtworzyć wydarzenia przeszłości

Utrwalaniem pamięci o wydarzeniach z historii Polski, w tym dziejach Bitwy Warszawskiej, zajmują się również niezliczone stowarzyszenia i grupy rekonstrukcyjne. - Ze stowarzyszenia na pokazy i piknik historyczny wyjeżdża aż 9 pojazdów historycznych, 57 rekonstruktorów w mundurach ochotniczej armii, do tego sanitariat i cywile. (...) Czasami, jak sobie patrzę na 1939 i 1920, to myślę, że my jako pierwsi stajemy przeciw tym tyranom i oprawcom, którzy za chwilę mają skrzywdzić cały świat - opowiada Zbigniew Rowiński, z Grupy Historyczno-Edukacyjnej Szare Szeregi. - Gdy wychodzimy na pola Ossowa 15 sierpnia, upamiętniając Bitwę Warszawską, nasze działania są częściowo teatrem. Musimy to tak pokazać, aby widzowie poczuli bitwę i odczuli tę tragedię, strach. Przypominam, że do ostatnich okopów w Ossowie z por. Słowikowskim dobiegło ośmiu żołnierzy - dodaje członek stowarzyszenia.