Kurhany, kopce, tumulusy... O przedchrześcijańskich miejscach pochówku

Przedchrześcijańskie miejsca pochówków mają swoje nazwy: kurhany, kopce, mogiły, mogilniki, żalniki bądź groby łodziowe. Czy najczęściej używane określenie to kurhan?

- Słowo to przeszło do języka polskiego poprzez język ukraiński z języka tureckiego, w którym kurhan oznacza właśnie mogiłę grzebalną. Bardzo często używamy nazwy kopiec grzebalny, względnie tumulus, który chyba jest najładniejszym i najrzadziej używanym słowem - mówi dr Andrzej Krasnowolski, antropolog kultury.

Słowo tumulus pochodzi z łaciny i jest stosowane obecnie również przez Anglików.

Cztery kopce z Krakowa

Kopiec Kraka to miejsce jedynie legendarne, ale jak okazuje się, w dawnej stolicy Polski jest ich więcej. - W samym Krakowie mamy do czynienia z czterema kopcami, z czego dwa pochodzą z pogańskich czasów, tj. Kopiec Wandy i Kopiec Kraka. Poza tym mamy nowożytne kopce: Kościuszki i Piłsudskiego - zauważa dr Andrzej Krasnowolski.

Kopiec Wandy jest także legendarny, ponieważ tam również nie znaleziono żadnych szczątków. - Należy przypuszczać, że były one wznoszone w celu pochowania konkretnych osobistości w świecie pogańskim. Natomiast to, że tych grobów nie ma, może oznaczać, że na przestrzeni dziejów ktoś wykradł wyposażenie grobowe i zawalił sam grób - wyjaśnia ekspert.

- Te grobowce świadczyły o potędze danego plemienia. Służyły również odstraszaniu przeciwników, bo jeżeli jakieś społeczeństwo było w stanie utworzyć olbrzymi grobowiec, z przyciągnięciem materiału kamiennego i nasypaniem dużej ilości ziemi, to wiadomo, że to społeczeństwo było silne, dobrze zorganizowane i na pewno będzie stawiało opór w przypadku ataku - słyszymy.

Wielkopolska, Pomorze, Kujawy…

Jakie są najsłynniejsze polskie kopce grobowe, kurhany czy tumulusy? - Na terenie Wielkopolski oraz Pomorza są zachowane kurhany wytworzone przez ludy kultury pucharów lejkowatych. Najsłynniejszym z tych kurhanów jest tumulus w Wietrzychowicach w powiecie włocławskim na terenie Kujaw. Jest to budowla pochodząca przypuszczalnie sprzed 5,5 tys. lat. Mamy tam zespół 5 kurhanów, a największy z nich liczy 115 metrów długości oraz 10 metrów szerokości - tłumaczy dr Andrzej Krasnowolski.

- Równie słynne są kurhany na terenie Pomorza, niedaleko Słupska - dopowiada gość Jedynki.

Polskie grobowce powstawały również w okresie kultury łużyckiej, z którą związany jest m.in. Biskupin. - Natomiast odkryte niedawno grobowce na terenie Puszczy Białowieskiej pochodzą z wczesnego okresu rzymskiego. Najmłodszy z kurhanów na terenie Białowieży powstał na początku XIII wieku, czyli bardzo późno. Tradycja tworzenia bardzo znaczących grobowców dla konkretnych osób w danym społeczeństwie utrzymała się więc parę tysięcy lat - mówi dr Andrzej Krasnowolski.

Poza tym w audycji:

Nasz mózg nie próżnuje w nocy, nie śpi, porządkuje to, co działo się w ciągu całego dnia. Jest to jedna z najważniejszych funkcji naszego organizmu. Ale nasz mózg podczas snu także się uczy. Naukowcy z Oxford University opisali dokładnie, jak to nocne uczenie się mózgu przebiega i co to są tzw. wrzeciona snu oraz jakie praktyczne wskazania z tego dla nas wynikają. Gość: dr Paweł Boguszewski (neurofizjolog z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego Polskiej Akademii Nauk).

Czytaj także: