Polskie kolędy i pastorałki wpisane w naszą historię

Polskie kolędy na przestrzeni lat 

W polskim dorobku kulturowym zachowało się ponad 500 kolęd i pastorałek. W XIX wieku rozpoczęto na większą skalę ich zbieranie, a punktem odniesienia jest wydany w 1843 roku zbiór "Pastorałki i kolędy z melodiami, czyli piosnki wesołe ludu w czasie świąt Bożego Narodzenia po domach śpiewane" autorstwa księdza Michała Marcina Mioduszewskiego. Powstają też nowe, komponowane przez współczesnych twórców kolędy, których popularność dorównuje tym tradycyjnym, np. kolęda z lat 30. XX w. "Nie było miejsca dla Ciebie" czy "Kolęda o gwieździe" z musicalu "Kolęda Nocka" z lat 80. XX w.

Najwcześniejsza zachowana wersja tekstu kolędy "Lulajże, Jezuniu" pochodzi ze zbioru z 1705 roku, przechowywanego w Archiwum Archidiecezjalnym w Poznaniu. Zapisy tekstu kolędy figurują również m.in. w rękopisach przechowywanych w klasztorze benedyktynek w Staniątkach: dwóch kancjonałach Gąsiorowskiej z lat 1754 i 1758 oraz tzw. kancjonale Kiernickiej z 1754 r. (sama kolęda datowana tam na 1738 r.). Zamieszczono go także w dwóch osiemnastowiecznych rękopiśmiennych kancjonałach franciszkanek oraz w jednym rękopisie karmelitanek z końca XVIII wieku z 2. częścią kantyczki Chybińskiego.

źródło: Brathanki/Youtube 

Kolęda stanowiła inspirację dla wielu twórców, m.in. Fryderyka Chopina. Cytat z kolędy pojawił się również w utworze Jacka Kaczmarskiego pt. "Wigilia na Syberii". W III akcie "Betlejem polskiego" Lucjana Rydla chór aniołów śpiewa: Lulajże, Jezuniu.

"Cicha noc" jest bez wątpienia najpopularniejszą kolędą na świecie. Została przełożona na ponad trzysta języków i dialektów. Autorem jej słów był Joseph Mohr (wikary), muzykę zaś skomponował Franz Xaver Gruber (organista). Po raz pierwszy zabrzmiała w roku 1818 w austriackim Oberndorf bei Salzburg podczas pasterki. Piękno melodii oraz prostota słów sprawiły, że "Cicha noc" stała się kolędą znaną i chętnie śpiewaną na całym świecie.

Czytaj również: