Sondy fluorescencyjne do wykrywania wirusa SARS-CoV-2

Gość radiowej Jedynki, prof. Daniel Gryko (dyrektor Instytutu Chemii Organicznej Polskiej Akademii Nauk), prowadził badania z prof. Marcinem Drągiem z Katedry Chemii Biologicznej i Bioobrazowania Politechniki Wrocławskiej. - Badania opierają się na wykrywaniu wirusa poprzez wykrywanie enzymu zwanego proteazą. To białko jest we wszystkich żywych organizmach, a enzym proteaza występuje na powierzchni wirusa COVID - wyjaśnia prof. Daniel Gryko, dyrektor Instytutu Chemii Organicznej Polskiej Akademii Nauk.

Barwnik, który fluoryzuje

Profesor Marcin Drąg jest specjalistą od tych właśnie białek. Kiedy zaczęła się pandemia, wykrył dwa wskaźniki - enzymy. - Ale okazuje się, że proteazy jako enzymy nie są zbyt efektywne, co oznacza, że ich stężenie musi być wysokie. To oznacza z kolei, że potrzebny byłby (…) lepszy barwnik: taki, który fluoryzuje (to coś takiego, co mamy w każdym zakreślaczu fluorescencyjnym) - kontynuuje.

Świecą jak żarówka, ale jednocześnie intensywnie absorbują światło

Prof. Daniel Gryko jest specjalistą od barwników funkcjonalnych, czyli mających różne zadania. - Kierunek współpracy z prof. Marcinem Drągiem wymaga barwników, które mają dwie cechy: świecą jak żarówka, ale jednocześnie muszą intensywnie absorbować światło. Jeżeli pomnożymy jedno przez drugie, otrzymamy tzw. jasność optyczną - wyjaśnia gość Programu 1 Polskiego Radia. Im większa jasność, tym łatwiej wykryć proteazę, nawet jeśli występuje ona w niższym stężeniu.

Zupełnie nowe barwniki

Zadanie prof. Daniela Gryko polegało zatem na opracowaniu barwników zwanych sondami nowej klasy. - Najważniejszym odkryciem jak dotąd jest opracowanie zupełnie nowych barwników z grupy merocyjanin - wyjaśniał gość radiowej Jedynki. - Charakteryzują się one tym, że nie są zbyt duże (jeśli barwnik jest zbyt duży, zakłóca proces rozpoznawania), a jasność optyczną mają na poziomie 100 tys. Większość badań wstępnych prof. Marcina Drąga była z barwnikami, dla których jasność wynosi 10-15 tys. Byłoby super, gdyby utrzymało się to w środowisku biologicznym. Do tego potrzebne są kolejne kroki, czyli przekształcenie początkowego barwnika w formę, która pozwala na przyczepienie do białka i potem sprawdzenie tego w środowisku żywym - kontynuuje.

[źródło: YouTube/Fundacja na rzecz Nauki Polskiej]

Ponadto w audycji:

- Profesor Józef Garliński - historyk zapomniany
40 lat temu ukazała się w Londynie jedna z najważniejszych publikacji o udziale Polski w II wojnie światowej autorstwa Józefa Garlińskiego, wybitnego, chociaż stosunkowo mało znanego i niedocenianego w Polsce historyka, pisarza, działacza emigracyjnego, żołnierza AK i więźnia niemieckiego obozu Auschwitz. O jego życiu i działalności emigracyjnej i pisarskiej ("Oświęcim walczący") opowiada profesor Rafał Habielski - historyk z UW, autor książek o dziejach polskiej emigracji po drugiej wojnie światowej i o działalności historyków na obczyźnie.

Czytaj również:

Tytuł audycji: Eureka