Tajemnica początków Warszawy. Kiedy powstała dzisiejsza stolica Polski?

Początki Warszawy 

Według prof. Tomasza Jasińskiego założenie miasta lokacyjnego wiązało się z decyzją księcia mazowieckiego Bolesława II i jego synów - Siemowita II i Trojdena I - którzy porozumieli się z kupcami toruńskimi. To właśnie dzięki inicjatywie toruńskich kupców powstał w 1309 r. nowy szlak handlowy łączący Toruń z Rusią. Warszawa była niezwykle istotnym punktem na tej trasie. Rok później doszło do formalnego założenia miasta. 

Warszawa jest bardzo trudnym okresem badawczym. Historycy datowali jej narodziny od  1275 rok do lat 20. XIV wieku - mówi na antenie Programu 1 Polskiego Radia prof. Tomasz Jasiński. Początki Warszawy jako miasta lokacyjnego  ( choć oczywiście przed "lokacją" miejsce to miało już swoją historię ) wiążą się z powstaniem szlaku, który biegł z Torunia do Włodzimierza Wołyńskiego - podkreśla.

Kto wydał dokument lokacyjny? - Uważam, że Warszawa została założona w 1310 roku. W mojej książce otwarcie piszę, że ten dokument wydał najprawdopodobniej Siemowit II, który miał lepsze stosunki z Zakonem Krzyżackim, a ojciec jego (Bolesław II) po pierwsze walczył zbrojnie z Krzyżakami, bo udzielił Władysławowi Łokietkowi pomocy zbrojnej, po drugie "skubał" ich finansowo - opowiada gość Jedynki. 

Etymologia grodu

Profesor Jasiński wyjaśnia również etymologię nazwy grodu. Wywodzi ją od imienia podkomorzego Warsza z Czerska, który w 1240 r. ( jeszcze w czasach przedlokacyjnych ) w miejscu dzisiejszego Zamku Królewskiego wzniósł warownię.  Okoliczna ludność nazwałą ją Warszewą - czyli osadą Warsza. Ów Warsz "wygenerował" zresztą i drugą osadę o tej samej nazwie leżącą pod drugiej strony Wisły, vis a vis Czerska.

- Dzisiaj urzędowo się ustala nazwy miast, robi się nawet plebiscyty. Wtedy ludność okoliczna o tym decydowała i tak nazwano te tereny - dopowiada rozmówca Katarzyny Kobyleckiej. 

Ponadto w audycji:

Dr hab. Artur Obłuski został niedawno po raz drugi laureatem niezwykle prestiżowego grantu ERC (Europejskiej Rady ds. Badań). Kolejną transzę dofinansowania otrzymał na badania w Starej Dongoli - stolicy chrześcijańskiego królestwa Makurii (dziś Sudan). Zbiegło się to z zakończeniem corocznego sezonu badawczego w tym średniowiecznym mieście, a ten obfitował w zaskakujące odkrycia - m.in. odnaleziono bloki z... egipskimi inskrypcjami hieroglificznymi. Czy to oznacza, że historię początku miasta trzeba cofnąć o tysiąc lat? W "Eurece" gościliśmy dr. hab. Artura Obłuskiego - dyrektora Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW, szefa misji wykopaliskowej w Starej Dongoli. 

Czytaj również: 

Tytuł audycji: Eureka 

Prowadziła: Katarzyna Kobylecka 

Goście: prof. Tomasz Jasiński (mediewista z Wydziału Historii UAM w Poznaniu, dyrektor Biblioteki Kórnickiej PAN i autor książki "Wokół początków Warszawy"),  dr. hab. Artur Obłuski (dyrektor Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW, szef misji wykopaliskowej w Starej Dongoli)

Data emisji: 17.03.2023

Godzina emisji: 19.30

ans