Jadwiga z Działyńskich Zamoyska była kobietą niezwykle aktywną – uczestniczyła w działalności politycznej męża, towarzyszyła mu podczas dyplomatycznych podróży (między innymi do Turcji czy Anglii w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XIX wieku), a sam generał wielokrotnie konsultował z nią treści swoich pism. Mieszkając w Paryżu, Zamoyska pozostawała w bliskich kontaktach z oratorianami i to właśnie oni naprowadzili Jadwigę na pomysł inicjatywy, którą miała zrealizować na ziemiach polskich. Poradzili generałowej, by "sama założyła taki dom, jakiego daremnie szuka, bo go nie ma, a wielką by mógł oddać usługę".
Jadwiga radę tę wzięła sobie głęboko do serca. Wpadła na pomysł utworzenia szkoły gospodarczej. W statucie Zakładu Kórnickiego jako cel zapisano: "Dać kobietom możność uzupełnienia wychowania w zakresie obowiązków życia domowego, wprawiając je do potrójnej pracy, ręcznej, umysłowej i duchowej, do zasadniczego przestrzegania porządku i oszczędności sił, czasu i mienia". Instytucję zorganizowano w Kórniku, który syn Jadwigi, Władysław Zamoyski, odziedziczył po swoim wuju Janie Działyńskim.
Czwartego lipca 1921 r. obchodzono tam 90-lecie urodzin Jadwigi Zamoyskiej w sposób prawdziwie narodowy. Tegoż roku, pragnąc uczcić jej zasługi, odwiedził ją w zamku Kórnickim Marszałek Piłsudski, naczelnik państwa, i odznaczył Krzyżem Polonia Restituta. Przyjaźń, jaka obdarzali ją papieże Leon XII i Pius X, sprawiła, że Zamoyska z uwagą śledziła działalność Kościoła. Hasło papieża Piusa X "Wszystko odnowić w Chrystusie" było również pragnieniem i programem działalności Generałowej. Natchniona tym wezwaniem podejmowała działalność społeczną wśród polskich emigrantów we Francji, a w Polsce pragnęła przyczynić się do podniesienia poziomu moralnego społeczeństwa przez wychowanie religijne, przez pracę fizyczną, umysłową i duchową. Dowodzi tego jej wielkie osiągnięcie – Zakład Kórnicki, który wbrew jej obawom przetrwał aż do 1947 roku. U współczesnych Polaków, którym bliskie są jej ideały, rodzi się oczekiwanie i nadzieja, że Generałowa Jadwiga Zamoyska, wielka wychowawczyni, "Matka Polek", może doczeka się kiedyś zaliczenia w poczet Sług Bożych i Błogosławionych.
W role Generałowej i jej dzieci oraz mentora i przyjaciela - oratorianina, o. Kajetana - wcielili się znakomici aktorzy starszego i młodszego pokolenia: Ewa Serwa, Stefan Knothe, Julia Kołakowska-Bytner, Katarzyna Tatarak, Aleksandra Radwan, Michał Klawiter.
Dobrosława Bałazy - "Pani Generałowa", czyli rzecz o Jadwidze Zamoyskiej
Reżyseria: Dobrosława Bałazy
Realizator: Maciej Kubera
Opr. muz. Marian Szałkowski
Obsada:
Ewa Serwa, Stefan Knothe, Julia Kołakowska-Bytner, Katarzyna Tatarak, Aleksandra Radwan, Michał Klawiter.
Słuchaj także:
Na słuchowisko "Pani Generałowa" zaprOSILIŚMY w sobotę (18.03.) tuż po godz. 21.00.
qch/kh
"Pani Generałowa", czyli rzecz o Jadwidze Zamoyskiej. Premierowe słuchowisko [POSŁUCHAJ] - Jedynka - polskieradio.pl