Cywilizacja prawa i wojska. Powstanie Rzymu w legendach i archeologii

Poszukując wiadomości dotyczących założenia Rzymu, możemy spotkać się z dwoma narracjami - legendarną i naukową. Ta pierwsza w podstawowych zarysach pochodzi od rzymskiego historyka Tytusa Liwiusza, druga zaś oparta jest na badaniach archeologicznych. - Niewątpliwie legenda przebiła się do świadomości samych Rzymian, ale i do pokoleń naszej cywilizacji, zdecydowanie bardziej niż rezultaty badań naukowych - zwraca uwagę dr Przemysław Nowogórski, archeolog i historyk sztuki. 

Westalka i bóg Mars?

Legenda mówi, że Rzym został założony w roku 753 p.n.e. przez Romulusa, który wraz ze swoim bratem Remusem miał być synem boga Marsa. - Matka, która była westalką, a co za tym idzie, musiała zachować czystość seksualną, nie mogła zajść w ciążę. A jednak urodziła bliźnięta, nie zdradziła jednak, kto jest ojcem biologicznym. Powiedziała, że ojcem jest Mars - tłumaczy gość "Eureki".

Choć w pewnym momencie Romulus zabija Remusa, nie przeszkadza to w ekspansji nowej osady. - Sfera naukowa częściowo pokrywa się ze sferą legendarną. Każdy słyszał, że Rzym jest miastem założonym na siedmiu wzgórzach. Tym najważniejszym i pierwszym, od którego zaczyna się historia, jest Palatyn. Tu badania archeologiczne i legenda mówią o tym, że osada założona na Palatynie rozwija się i zajmuje inne wzgórza - zaznacza prof. Nowogórski.

Czy może być coś gorszego niż królestwo?

W historii Rzymu starożytnego mamy trzy epoki: królewską, republikańską i cesarską. Ta pierwsza związana jest z siedmioma władcami o różnym pochodzeniu, również etruskim. - Kiedy doszło do przewrotu, między 510 r. p.n.e. a 508 r. p.n.e., i obalony został ostatni król, pojawiło się przekonanie o tym, że ustrój królewski to najgorsze, co Rzymowi mogło się przytrafić - podkreśla rozmówca Jakuba Domoradzkiego.

Po 508 r. p.n.e. w Rzymie tworzy się więc res publica. Przy próbie ustalenia momentu, do którego ustrój ten się utrzymał, pojawia się pewien problem. - Jeśli czasy Augusta uważać za początek cesarstwa, to jednak pierwszy etap historii cesarskiego Rzymu to etap jeszcze dość zbliżony do ustroju republikańskiego - analizuje naukowiec i dodaje, że w świadomości późniejszych pokoleń właśnie republika stała się symbolem dobrobytu i spokoju. 

Cywilizacja prawa i wojska

Fenomen Rzymu miał charakter wieloaspektowy. Na korzyść miasta, a później państwa, działała polityka, a także wojsko. To pociągnęło za sobą sukcesy m.in. w gospodarce. - Rzym był najludniejszym ówczesnym miastem naszego świata. (...) Ale jednak ten rzymski fenomen w pewnym momencie przygasł. Rzym przestał być siedzibą cesarską, przestaje mieć znaczenie polityczne i artystyczne - przypomina gość "Eureki".

Mimo wszystko dzieje się coś, co przywraca Rzymowi blask. Tradycja chrześcijańska umiejscawia tam takie wydarzenia jak śmierć apostołów Piotra i Pawła. - Miasto nabrało ważnego znaczenia religijnego. Odżywa, i właściwie nieprzerwanie, pod względem kulturowym, a co za tym idzie i politycznym, pełni decydującą rolę - podsumowuje prof. Przemysław Nowogórski w rozmowie z Jakubem Domoradzkim. 

Ponadto w audycji:

- Chmury - jak powstają, jak wyglądają, z czego się składają i jaką pogodę zapowiadają? Podczas audycji rozmawialiśmy też o podstawowych rodzajach chmur i ich cechach charakterystycznych.