Drogi i miasta filozofów. Mapa naukowych przestrzeni

Gdańsk zaznacza ślady Artura Schopenhauera, a słuchacze mogą ułożyć mapy filozoficzne swoich miast. Do takiej zabawy zachęca prof. Michał Zembrzuski z Instytutu Filozofii UKSW.

Warszawa widziana przez filozofa

- Wymyśliłem taką zabawę, żebyśmy przyjrzeli się ulicom warszawskim od strony filozoficznej, żebyśmy spróbowali wymienić, wynotować, jakie są ulice filozoficzne - mówi gość "Eureki". - Zastanawialiśmy się nad tym, czy to ma jakieś znaczenie. W dalszej kolejności wymyśliliśmy sposób przechodzenia między tymi ulicami, jakąś rywalizację. To stało się inspiracją do refleksji nad tym, czy można mówić o tym, że przestrzeń Warszawy, która oznaczona jest ulicami, ma jakieś znaczenie, czy to ma jakiś sens - opowiada.

Obecność myślicieli w dzielnicach miasta

Można się łatwo zorientować, że ulice związane z filozofią często zgrupowane są w konkretnych rejonach miasta.

- W okolicach Wojskowej Akademii Technicznej tych ulic jest najwięcej - takich właśnie matematycznych, filozoficznych, związanych chociażby z postaciami nowożytnej filozofii, jak Kartezjusz, Galileusz, Leibniz, ale także pojawia się Einstein czy też nowożytny filozof Newton. Myślę, że to było celowe i zamierzone, żeby tutaj umieścić najważniejsze postacie związane z nauką nowożytną, z podejściem matematycznym do naukowych zagadnień - przekonuje prof. Michał Zembrzuski.

Stoicy u bram miasta

W rejonach Starego i Nowego Miasta jest z kolei wiele ulic związanych z religią i lokowanymi w tamtym obszarze zakonami (Bonifraterska, Franciszkańska). Ulica Stoicka z kolei jeszcze do niedawna wyznaczała południowo-wschodnią granicę administracyjną Warszawy.

- To taka uwaga urbanistyczna, wydaje mi się, bo w starożytności, w Atenach, stoicy spotykali się właśnie w jednej z bram po to, żeby wychodzić poza miasto ateńskie, po to, żeby wprowadzić życie filozoficzne poza granicami miasta. Jednocześnie w tym widzieli właśnie szczęście, w wychodzeniu z miasta i w drodze, która prowadziłaby ich do błogich łąk, pól - zauważa prof. Michał Zembrzuski. - Co prawda teraz już po ulicy Stoickiej jeżdżą samochody pędzące południową obwodnicą Warszawy, ale pozostał sam przystanek Stoicka - dodaje.

Ponadto w audycji: 

Nissim de Camando - patron paryskiego muzeum i żołnierz I wojny światowej.

W 1935 roku powstało w Paryżu Muzeum prezentujące kolekcję sztuki zamożnej rodziny de Camando. Położone w bliskości eleganckiego Parku Monceau, udostępnia zwiedzającym meble, cenne obrazy, eksponaty pochodzące od królewskiej rodziny Burbonów. Historia Nissima de Camando i jego przodków z hiszpańskimi korzeniami wiedzie od Stambułu po Paryż, kończy się w obozie w Auschwitz podczas II wojny światowej. Gościem audycji będzie dr Paweł Ignaczak z Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

Czytaj również: 

Tytuł audycji: Eureka

Prowadziła: Katarzyna Jankowska

Goście: prof. Michał Zembrzuski (Instytut Filozofii UKSW), dr Paweł Ignaczak (Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie)

Data emisji: 12.07.2023

Godzina emisji: 19.30

mgc