Kardynał August Hlond wyjechał z Rzeczpospolitej razem z władzami po rozpoczęciu II wojny światowej. Następnie przebywał we Francji. Na początku 1944 roku został aresztowany przez Niemców. Po uwolnieniu z niewoli wrócił do Poznania przez Paryż i Rzym. W nowej Polsce był, w ramach sprawy o pseudonimie "Pasterz", pod obserwacją Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.
Dlaczego August Hlond w roku 1939 wyjechał z Polski?
Prof. Jan Żaryn wskazuje, że 1 września 1939 roku zaskoczył Hlonda w Poznaniu. Władze Rzeczpospolitej poprosiły prymasa, by ten udał się do Warszawy. - Obawiano się, że Poznań zostanie zajęty przez Niemców. (...) Prymas przyjechał do Warszawy. Tu odprawił mszę świętą i spotkał się z biskupami. Ostatecznie, na żądanie władz polskich zdecydował się opuścić Warszawę. Wybrał się w stronę wschodniej granicy II Rzeczpospolitej - przypomina.
Podczas podróży samochód kardynała został ostrzelany, a duchowny został ranny. Gdy po kilkunastu dniach wydawało się, że wojna może być przegrana, a w dodatku zaczęły pojawiać się informacje o aktach ludobójstwa dokonywanych przez okupanta, poproszono, by August Hlond udał się do Rzymu. - Do papieża, z misją kościelno-państwową, by poinformował o przebiegu wojny - zdradza prof. Żaryn.
August Hlond i powojenna misja
3 lutego 1944 August Hlond został aresztowany przez Gestapo i internowany w Paryżu, a potem kolejno w klasztorach w Bar-le-Duc i Wiedenbrück. Po wyzwoleniu przez Amerykanów udał się do Rzymu, a następnie 10 lipca 1945 powrócił do Poznania. W Polsce rozpoczął reorganizację administracji kościelnej na Ziemiach Odzyskanych. - W rozmowach z Piusem XII udało mu się uzyskać bardzo szerokie pełnomocnictwa - wyjaśnia gość audycji.
Pełnomocnictwa te czyniły kardynała niejako legatem papieskim na terenie kraju. - Na czas bardzo trudniej konfrontacji z komunistami musiał mieć specjalną władzę. Dotyczyła ona m.in. obsady stanowisk kościelnych. (...) Prymas Hlond, przyjeżdżając do Poznania, bardzo szybko zorientował się, że jednym z najważniejszych zadań Kościoła jest unormowanie sytuacji na ziemiach zachodnich i ziemiach północnych - podkreśla prof. Żaryn.
Czytaj także:
Tytuł audycji: Dziedzictwo i pamięć
Prowadziła: Dorota Truszczak
Gość: prof. Jan Żaryn (dyrektor Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego)
Data emisji: 7.11.2023
Godzina emisji: 19.30
mg