Powstanie Wielkopolskie wybuchło 105 lat temu. Ekspert z IPN: dla poznaniaków to bardzo ważna rocznica

Dr Piotr Grzelczak z Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Poznaniu przyznaje, że "od kilku lat obserwujemy renesans pamięci o Powstaniu Wielkopolskim". - Ten renesans obejmuje głównie Wielkopolskę i rezonuje na resztę kraju przy okazji rocznic. Jednak nasza wiedza, zwłaszcza poza Wielkopolską, na temat tego zwycięstwa pozostaje wiele do życzenia - dodaje.

- Wydaje się, że to kwestia tego, iż chyba my jako poznaniacy powinniśmy mocniej wychodzić z tym na zewnątrz. Z drugiej strony, patrząc z perspektywy centralnej, być może powinniśmy o Powstaniu Wielkopolskim mówić więcej w kontekście programów szkolnych czy też odnośnie opowieści o XIX-wiecznej polskiej drodze do niepodległości. My patrzymy na nią często z perspektywy warszawskiej Powstania Styczniowego czy Listopadowego, pojawia się również perspektywa krakowska i Legiony, a Wielkopolska i Powstanie Wielkopolskie giną w tej opowieści - kontynuuje.

IPN stworzył portal o Powstaniu Wielkopolskim

IPN stara się rozwijać pamięć o Powstaniu Wielkopolskim. - Od 5 lat rozwijamy stronę, która powstała na setną rocznicę Powstania Wielkopolskiego. Pod adresem pw.ipn.gov.pl znajdą państwo duże kompendium wiedzy na temat powstania, okoliczności jego wybuchu, XIX-wiecznej drogi Wielkopolan do niepodległości i bohaterów powstania. Są tam archiwalne dokumenty, źródła fotograficzne oraz opracowania pisane przez znakomitych historyków. Co roku staramy się, żeby znalazły się tam nowe treści i ten portal był internetową encyklopedią wiedzy o wielkopolskim powstaniu - opowiada dr Piotr Grzelczak.

Jak dodaje gość Jedynki, bardzo istotną częścią portalu są multimedia, filmy i zdjęcia powstańcze. - Są one wyjątkowe, ponieważ powstanie miało swojego fotografa. Był nim Kazimierz Greger, wzięty, poznański fotograf, który miał zakład w samym centrum Poznania i uwiecznił na błonie fotograficznej zwłaszcza pierwszy miesiąc tego, jak powstańcza rewolucja przetoczyła się przez miasto. Później powstanie wyszło poza granice miast, kiedy zaczął się formować de facto front wojny wielkopolsko-niemieckiej - wyjaśnia.

Czym dziś jest powstanie dla Wielkopolski?

- Dla poznaniaków i Wielkopolan to jest bardzo ważna rocznica. Jest to jeden z elementów tożsamości wielkopolskiej. Duma z powstania uległa wzmocnieniu w ciągu ostatnich 15-20 lat, w Poznaniu obserwujemy wręcz modę na powstanie - mówi dr Piotr Grzelczak.

- Mam wrażenie, że działa to na zasadzie takiego odbicia po PRL-u. Wtedy powstanie było wtłaczane w niebezpieczną niszę i było zawłaszczane wręcz przez władze komunistyczne. Natomiast po roku 1989, po pierwszych latach 90., kiedy jeszcze mamy pewną posuchę, pokolenie prawnuków czy wnuków powstania rzeczywiście robi wszystko, aby o powstaniu mówiono jak najwięcej, i odczuwa z tego realną dumę. Najlepiej świadczą o tym obchody powstańcze 27 grudnia nie tylko w Poznaniu, ale we wszystkich wielkopolskich miastach - kontynuuje ekspert.

Czytaj także:

Tytuł audycji: Przystanek historia

Prowadził: Paweł Lekki

Goście: Krystian Iwanow (dyrektor Biura Wydarzeń Kulturalnych IPN), dr Piotr Grzelczak (Oddziałowe Biuro Badań Historycznych IPN w Poznaniu)

Data emisji: 27.12.2023

Godzina emisji: 19.30

DS