Potężna, ceglana katedra, słynna Biblia Gutenberga. "Jedyne takie miejsce" w Pelplinie

Historia Bazyliki Katedralnej w Pelplinie 

Cystersów, budowniczych Bazyliki i przyległego do niej klasztoru, sprowadził do Pelplina w 1274 r. książę gdański Mściwoj II. Przybyli tu ze wsi Pogódki, którą 16 lat wcześniej otrzymali od wuja Mściwoja, księcia lubiszewsko-tczewskiego Sambora II. Dopiero tu, w zakolu rzeki Wierzycy dostrzegli idealne dla siebie miejsce. Odludna i dzika okolica doskonale odpowiadała ich surowej duchowości i sprzyjała prowadzeniu wynikającego z niej prostego, pustelniczego życia - opartego na ciężkiej pracy własnych rąk, zgodnie z przejętą od św. Benedykta regułą ora et labora - "módl się i pracuj". 

Wznoszenie pelplińskiej rozpoczęło się wraz z budową klasztornych murów w początkach XIV w. i trwało przez kolejne 250 lat. - Cystersi musieli się gdzieś modlić, więc wybudowali kaplicę Podwyższenia Krzyża Świętego - mówi na antenie Programu 1 Polskiego Radia ks. Krystian Feddek, dyrektor Muzeum Diecezjalnego w Pelplinie im. bpa Stanisława Wojciecha Okoniewskiego. - To mogło być też miejsce takiego dziennego przebywania - dodaje. 

Jedna z największych budowli 

Kościół stanowi jedną z największych budowli gotyku ceglanego w Polsce, ma 80 m długości, 26 m szerokości (40 m w transepcie) i tyleż wysokości (25,8 m). Sklepienia wsparte są na potężnych, ośmiobocznych filarach, które ponad nawami bocznymi wtapiają się w ściany nawy głównej. - Chorągwi, którą trzyma Chrystus zmartwychwstały się nie wlicza, ponieważ jest to element ruchomy. Tak to byśmy mieli najwyższy ołtarz w Europie, który by przewyższał ten, który znajduje się w Toledo - podkreśla gość Jedynki. 

- W czasie, gdy czyniono wielkie zmiany w XIX wieku, chciano ten ołtarz rozebrać i wynieść z katedry. I wtedy ówczesny konserwator powiedział tak, zgadzam się, ale musicie znaleźć kościół w Polsce, w którym ten ołtarz postawimy i tym cudem ocalał - dodaje. 

Od średniowiecza po współczesność 

W Bazylice Katedralnej pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Pelplinie można zobaczyć najwyższy w naszym kraju drewniany ołtarz, pochodzący z 1623 roku. W katedrze znajdują się dwadzieścia trzy ołtarze rozmieszczone przy filarach międzynawowych oraz w nawach bocznych. - Każdy z tych ołtarzy mógłby być głównym ołtarzem w jakimś kościele parafialnym. Są one przepiękne i pochodzą z różnych epok: od średniowiecza po współczesność - mówi Elżbieta Wiśniewska, przewodnik. 

Słynna Biblia Gutenberga 

Biblia Johanna Gutenberga to pierwsze wydawnictwo dziełowe w Europie wykonane za pomocą druku (przy użyciu czcionki ruchomej). Jest kompletnym wydaniem Pisma Świętego. Została przygotowana do druku i wydrukowana w latach 1452-1455 w Moguncji.

Dzieło to znajduje się na liście najważniejszych dokumentów w dziejach ludzkości UNESCO. Obok "Kodeksu Leicester" Leonarda Da Vinci czy "Ewangeliarza Henryka Lwa" jest jedną z najdroższych książek świata. Każdy egzemplarz 42-wierszowej księgi wart jest dziś majątek.

Prawdopodobnie w XV w. księgę zakupił ją biskup chełmiński Mikołaj Chrapicki dla Zakonu Franciszkanów w Lubawie. W 1833 r. trafiła ona do Biblioteki Seminarium Duchownego w Pelplinie. - W XIX wieku, na fali kasacji klasztorów, doszło do pewnego porozumienia. Mieszkańcy obawiali się, że dobra kultury materialnej zostaną rozgrabione i księga została przywieziona do Pelplina - opowiada Jacek Hinz, historyk i przewodnik. 

Czytaj także:

Gutenberg przygotował około dwustu sztuk Biblii. Część egzemplarzy wydrukowana była na pergaminie, część na zwykłym papierze. W różnych zakątkach świata zachowało się 48 oryginalnych dzieł (z czego 20 kompletnych). 

Orszak Trzech Króli 

6 stycznia w Uroczystość Objawienia Pańskiego tradycyjnie w całej Polsce organizowane są orszaki Trzech Króli. Jak wygląda orszak w Pelplinie? - Scenariusz jest niezmienny od 2015 roku, czyli od czasu pierwszego orszaku - mówi Grzegorz Kilian, współorganizator orszaku. - Wygląda to tak, że najpierw są trzy mniejsze orszaki, każdy z nich ma swój kolor i każdy ma w swoim orszaku króla. (...) To akurat się tak fajnie układa, że wszystkie trzy punkty są w trzech różnych częściach miasta i wszyscy schodzą się z trzech różnych stron i król wędruje sobie tak ze swoim orszakiem - podkreśla. 

Czytaj także:

Tytuł audycji: Jedyne Takie Miejsce

Prowadził: Roman Czejarek

Goście: ks. Krystian Feddek (dyrektor Muzeum Diecezjalnego w Pelplinie im. bpa Stanisława Wojciecha Okoniewskiego), Elżbieta Wiśniewska (przewodnik), Jacek Hinz (historyk i przewodnik), Tadeusz Fedoruk (instruktor skryptorium), Grzegorz Kilian (współorganizator orszaku) 

Data emisji: 6.01.2024 r.

Godzina emisji: 10.00-12.00

ans