79. rocznica wyzwolenia Auschwitz. Ekspert z IPN: ten obóz jest symbolem zagłady

- KL Auschwitz z pewnością jest takim symbolem zagłady, powiedziałabym, że w ujęciu bardziej europejskiej społeczności żydowskiej. Mamy tutaj do czynienia z obozem, który funkcjonował relatywnie szybko, bo od połowy 1940 roku do 27 stycznia 1945, więc też relatywnie długo - komentuje dr Martyna Grądzka-Rejak.

Ekspertka wyjaśnia, że KL Auschwitz pełnił różne funkcje. - Tak naprawdę to był cały kompleks. Były trzy większe obozy, czyli obóz macierzysty KL Auschwitz I, obóz zagłady KL Auschwitz-Birkenau i fabryka KL Auschwitz III-Monowitz. Do tego ponad 40 podobozów, które powstały w tzw. terenie przylegającym do tej fabryki śmierci - dodaje.

Nazistowska fabryka śmierci

Dr Martyna Grądzka-Rejak wyjaśnia, że "jeśli popatrzymy jak duża jest liczba ofiar tego miejsca, to w pełni zrozumiemy, dlaczego nazywa się je fabryką i dlaczego Auschwitz jest najbardziej znanym ośrodkiem zagłady na świecie".

W KL Auschwitz umieli Żydzi, ale także przedstawiciele innych narodowości, m.in. Romowie i Polacy. - Termin Holokaust niejednokrotnie po II wojnie światowej był używany nie tylko w kontekście społeczności żydowskiej, chociaż przede wszystkim, jeśli mówimy o tym ludobójstwie. Odnoszony był również do zagłady Sinti i Romów. W niektórych opracowaniach obejmuje się szerzej także zagładę sowieckich jeńców wojennych, Polaków czy Słowian - kontynuuje gość Jedynki.

Pamięć o niemieckich zbrodniach II wojny światowej

Nazistowskie obozy zagłady, które znajdują się na terenie Polski, są pokazywane do dzisiaj w naszym kraju jako niemy krzyk z tamtych lat. Można jednak odnieść wrażenie, że w Niemczech jest inaczej i nasi zachodni sąsiedzi zapominają o tych strasznych zbrodniach.

- Dlatego tak ważna jest edukacja i upamiętnianie tych miejsc, jak również przypominanie cały czas o tej historii i umieszczanie niemieckich nazistowskich obozów w kontekście historycznym - uważa dr Martyna Grądzka-Rejak.

Ekspert wskazuje, jak istotne jest mówienie o tym kontekście, otoczce historii II wojny światowej oraz polityce nazistowskiej, która była wprowadzona w 1933 roku w Rzeszy, a później narzucana podbijanym narodom. - Bez porządnej edukacji i przypominania, bez nagrywania świadków, publikowania relacji i książek na ten temat, nie będzie dobrej pamięci, tylko będzie po prostu pamięć wyprana z kontekstu - tłumaczy.

Ponadto w audycji:

- W roku 2024 przypada 150. rocznica urodzin Wincentego Witosa, wybitnego męża stanu, państwowca, działacza samorządowego i przywódcy ruchu ludowego. W jaki sposób dzisiaj możemy brać przykład z Witosa, czerpać z dziedzictwa jego myśli, etosu pracy dla Polski? 

Ekspert: dr Marcin Bukała, naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie.

>>>Wincenty Witos - zobacz serwis specjalny<<<

- Książka: "Encyklopedia Solidarności. Opozycja w PRL 1976-1989", tom 5, red. nauk.: Jan Olaszek (red. nacz.), Piotr Abryszeński, Marcin Dąbrowski, Przemysław Zwiernik, IPN, Stowarzyszenie "Pokolenie", Warszawa 2023. Publikacja w ramach Centralnego Projektu Badawczego IPN "Solidarność" i opór społeczny w PRL 1956-1989.

"Encyklopedia Solidarności. Opozycja w PRL 1976-1989", publikowana w tzw. systemie holenderskim, stanowi najobszerniejsze kompendium wiedzy na temat działalności opozycji w PRL w latach 1976-1989. Tom piąty wersji książkowej Encyklopedii zawiera 565 biogramów i 284 hasła rzeczowe. 

Ekspert: dr Jan Olaszek, Biuro Badań Historycznych IPN.

- Artykuły portalu przystanekhistoria.pl

Czytaj także:

Audycja powstała we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej i portalem IPN przystanekhistoria.pl.