Prof. Stefan Jakobielski - nestor polskiej nubiologii. Czym jest ta nauka?

Czym jest nubiologia?

Termin "nubiologia" został ukuty przez prof. Kazimierza Michałowskiego i dotyczy wszystkiego, co dotyczy Nubii, czyli krainy historycznej znajdującej się na granicy Egiptu i Sudanu. - Najpierw mówiliśmy tylko o archeologii nubijskiej. W tej chwili do nubiologów zaliczamy także językoznawców i badaczy wszelkich dyscyplin, które łączą się z tym krajem i są charakterystyczne dla kultury Sudanu - tłumaczy prof. Stefan Jakobielski. 

Gość audycji dodaje, że część Nubii jest dzisiaj zajęta przez wielki zbiornik wodny, czyli Jezioro Nasera. - Egipska część krainy jest ograniczona właściwe do Asuanu i najbliższych okolic. Ale Nubijczycy zostali przesiedleni z tego obszaru, który został wzięty pod wielkie jezioro - precyzuje. Jezioro to sztuczny zbiornik zaporowy powstały w wyniku przegrodzenia Nilu Wysoką Tamą Asuańską w 1964 roku. 

Co studiował prof. Stefan Jakobielski?

Prof. Stefan Jakobielski po skończeniu szkoły średniej miał pomysł, by iść na arabistykę. Takiego kierunku w Warszawie jednak nie było. - Zdawałem na turkologię, inaczej mówiąc na orientalistykę na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Nie dostałem się na te studia z braku miejsca. (...) Zdawałem w drugim terminie na studia klasyczne - wspomina rozmówca Katarzyny Kobyleckiej. 

Studenci klasyki część zajęć odbywali wspólnie z egiptologami. Dziedzina ta okazała się na tyle interesująca, że za zgodą władz uczelnianych prof. Jakobielski rozpoczął drugi kierunek. - Prof. Michałowski już miał zwyczaj zapraszać na seminaria uczonych, którzy trafili do Polski. Występowali oni podczas seminarium, na seminariach były sprawozdania z wykopalisk, były też omawiane prace habilitacyjne, doktorskie i wszystkie inne - zdrada gość Jedynki. 

Kiedy prof. Stefan Jakobielski trafił do Nubii?

Od początku lat 60. XX wieku brał udział w badaniach wykopaliskowych w Faras (Sudan) prowadzonych przez prof. Kazimierza Michałowskiego. Uczestniczył w misji jako koptolog, zajmując się dokumentacją i opracowywaniem inskrypcji. - Podróż za granicę w tamtych czasach to już była niezwykła sprawa, a jeszcze tak daleko... Doszła egzotyka. Egipt i Sudan to były zupełnie dwa inne kraje - przekonuje prof. Jakobielski. 

Dodaje, że trudniej było mu odnaleźć się właśnie w Egipcie. By zrozumieć ten kraj, potrzeba bowiem dużo czasu. - Był zatłoczony, był hałaśliwy, dla mnie nienaturalny. Sudan był bardziej przyjazny. Był pusty i zorganizowany. Na inny sposób, ale wszystko tam działało. Natomiast oczywiście nie było dróg, komunikacji w sensie powszechnym, poza koleją. Były te niezwykłe odległości - wspomina. 

Czytaj także:

---

Dwa lata po zakończeniu prac w Faras rozpoczęła się dla gościa Programu 1 Polskiego Radia czterdziestoletnia przygoda ze Starą Dongolą. - Dongola, jak na dawne czasy, to było olbrzymie miasto. (...) Nie mogliśmy zdecydować się na wykopaliska w mieście, bo nie dysponowaliśmy takimi funduszami. (...) Szukaliśmy ważniejszych obiektów, które trzeba odkryć po to, żeby cokolwiek znaleźć i zabezpieczyć sobie dalsze finansowanie - zdradza prof. Jakobielski.

W 1966 roku został kierownikiem wykopalisk na nubijskim stanowisku archeologicznym w Dongoli. Funkcję tę pełnił do 2006 roku. W ramach badań prowadzonych przez polskiego nubiologa odkryty został m.in. klasztor św. Trójcy (Wielki Klasztor Antoniego). Obecnie prof. Jakobielski jest pracownikiem Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych Polskiej Akademii Nauk (IKŚiO PAN).

mg/wmkor