Łotwa i Estonia walczą z symbolami sowieckiego zniewolenia. "Kierunek jest jasny"

Parlament Estonii przyjął 15 lutego 2023 roku poprawki do prawa budowlanego zabraniające wznoszenia budynków czy pomników z publicznie widocznymi symbolami nienawiści czy uzasadnienia okupacji, aktu agresji, ludobójstwa, zbrodni wojennych lub przeciwko ludzkości. Zmiany dają wyraźną podstawę prawną władzom lokalnym do usuwania takich pomników i symboli oraz wskazują wytyczne do rozwiązywania ewentualnych sporów. 

Projekt wrócił do parlamentu, gdzie - jak zapewniła estońska premier - panuje zgoda większości co do konieczności kontynuowania prac nad ustawą. - To wszystko wymaga czasu i stopniowo posuwamy się do przodu. Część pomników znajduje się także na terenach prywatnych, do których nie mamy bezpośredniego dostępu - zaznaczyła szefowa rządu, komentując prace.

Usuwanie sowieckich pomników

 W następstwie rosyjskiej inwazji na Ukrainę władze państw bałtyckich – Litwy, Łotwy i Estonii – masowo usuwają sowieckie pomniki z przestrzeni publicznej, traktując je jako symbole okupacji i zniewolenia.

- Większość polityków zgadza się, że należy te pomniki usuwać. Kierunek jest jasny, zwłaszcza po lutym 2022 roku. Jest to wyraźny krok i taka wyraźna zgoda między różnymi opcjami, ugrupowaniami politycznymi w tych państwach, ponieważ wcześniej nie było to tak naprawdę jasne - mówiła na antenie Programu 1 dr Aleksandra Kuczyńska-Zonik z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. - I o ile dominowała taka retoryka, że nie zgadzamy się z propagandą rosyjską, z polityką historyczną Rosji, że te pomniki, które jeszcze właśnie do niedawna stały w wielu miejscach w państwach bałtyckich, one de facto nie upamiętniały zwycięstwa Armii Radzieckiej, ale symbolizowały okupację republik bałtyckich przez Związek Radziecki - podkreśla. 

Brązowy żołnierz - pomnik żołnierza sowieckiego w Tallinie

26 kwietnia 2007 roku władze Tallina rozpoczęły ekshumację szczątków żołnierzy, które miały być przeniesione, wraz z pomnikiem Brązowego żołnierza, na cmentarz wojskowy. Wywołało to, prawdopodobnie inspirowane z Rosji, protesty rosyjskiej mniejszości narodowej (około 25 proc. mieszkańców Estonii), które, po interwencji policji, przerodziły się w zamieszki. - Rok 2007 był takim momentem i właściwie takim wydarzeniem wielokrotnie później wspominanym jako pewnego rodzaju przestroga, ponieważ wielokrotnie powracano do różnych debat i zawsze pojawiała się taka obawa, że jeżeli usuniemy te pomniki, Rosja podejmie jakieś kroki przeciwko tym państwom, a w szczególności mogą wybuchnąć zamieszki właśnie ze względu na tę liczną mniejszość rosyjskojęzyczną, głównie w Estonii i na Łotwie - wyjaśnia ekspertka. 

Czytaj również:

Ponadto w audycji: 

- 18 krajów NATO z 31 spełni wymagane 2 proc. PKB na obronność w tym roku - przekazał sekretarz generalny Sojuszu Północnoatlantyckiego Jens Stoltenberg. Ta informacja pojawia się kilka dni po wypowiedzi Donalda Trumpa, że nie obroni przed Rosją europejskich sojuszników, którzy nie przeznaczają odpowiednich funduszy na obronność, i że będzie zachęcał do ataku. Relacja Beaty Płomeckiej oraz rozmowa z prof. Danielem Boćkowskim z Uniwersytetu w Białymstoku. 

- Amerykański wywiad posiada informacje o rozmieszczeniu przez Rosję nuklearnego systemu antysatelitarnego w przestrzeni kosmicznej, co może stanowić zagrożenie międzynarodowe. Waszyngton powiadomił o tym sojuszników - podały amerykańskie media. Doradca prezydenta USA ds. bezpieczeństwa narodowego Jake Sullivan spotkał się z Turnerem i innymi kongresmenami zajmującymi się kwestiami bezpieczeństwa i obrony. Więcej w materiale Magdaleny Skajewskiej. 

- Platforma mediów społecznościowych TikTok nasili przed czerwcowymi wyborami do Parlamentu Europejskiego walkę z fake newsami i operacjami wywierania wpływu, korzystając z aplikacji w językach lokalnych wszystkich państw Unii Europejskiej - poinformowały władze firmy. Gościem audycji był dr Mirosław Gumularz, prawnik, ekspert ds. cyberbezpieczeństwa.