Czy praca kryminologa wygląda jak w książkach i serialach?

Otóż nie. Praca kryminologa przede wszystkim jest bardziej żmudna i mniej sensacyjna niż pełne zwrotów akcji historie mające przyciągnąć widza.

Kryminolog to specjalista zajmujący się badaniem przestępstw, ich przyczyn, a także skutków społecznych i psychologicznych, które wywołują. Kryminolodzy analizują różne aspekty przestępczości, takie jak motywy sprawców, środowisko, w którym dochodzi do przestępstwa, a także profil psychologiczny sprawcy.

Mimo tego, że współpracują z organami ścigania, to wcale nie zajmują się bezpośrednio ściganiem przestępców ani zbieraniem dowodów.

Praca kryminologa. Fikcja a rzeczywistość

W prawdziwym życiu proces dochodzenia do prawdy zajmuje czasem nie tylko dni i tygodnie, ale miesiące, a nawet lata. Śledztwa bywają żmudne i często kończą się... niczym. W powieści, czy filmie, akcja dzieje się przeważnie szybko, a my czekamy z niecierpliwością, żeby dowiedzieć się "kto zabił". 

Bohaterowie kryminałów zdają się alfą i omegą. Nie tylko sami rozwiązują zagadki i znajdują sprawców, ale także są ekspertami posiadającymi wiedzę z zakresu różnych dziedzin naukowych. 

Prawdziwi kryminolodzy współpracują ściśle nie tylko z organami ścigania, ale także m.in. z psychologami, sędziami i prawnikami. Jest to część większego procesu polegającego na współpracy wielu specjalistów, szczegółowej analizie danych oraz stosowaniu metod badawczych. Analiza faktów nie jest ekscytująca, a mozolna i pracochłonna. 

Czytaj także:

Praca kryminologa jest ciekawa, ale jednocześnie trudna i obciążająca. Osoba wybierająca ten zawód powinna być odporna psychicznie i mieć umiejętności analityczne oraz dedukcyjne. 

Podsumowując, choć w obydwu przypadkach chodzi o rozwiązanie zagadki kryminalnej, praca kryminologa nie przypomina tego, co kreują pisarze i scenarzyści. Do tego, by zostać kryminologiem, nie wystarczy także zamiłowanie do czytania lub oglądania kryminałów. To, że zawsze od pierwszych stron czy minut, wiemy, kto zabił, nie oznacza, że bylibyśmy dobrym kryminologiem ani że spodobałaby nam się ta praca. 

Jak zostać kryminologiem? 

Aby zostać kryminologiem, należy ukończyć studia na kierunku kryminologicznym bądź wybrać kryminologię jako specjalizację na studiach z bezpieczeństwa wewnętrznego.

Studia na kierunku kryminologia mają dwustopniowy charakter. Pierwszy, trwający trzy lata, to studia pierwszego stopnia zakończone tytułem licencjata. Drugi etap to dwuletnie uzupełniające studia magisterskie. 

Kryminologia to interdyscyplinarny kierunek studiów łączący wiedzę z zakresu różnych dziedzin nauk prawnych, penalnych, społecznych i przyrodniczych. Studenci zdobywają wiedzę teoretyczną oraz praktyczną. Następnie wskazane jest poszerzanie wiedzy poprzez staże i kursy. Jest to zawód, który wymaga stałego rozwoju. 

Jaka praca po kryminologii?

Po ukończeniu studiów lub specjalizacji w tym obszarze można aplikować na różnorodne stanowiska związane z analizą przestępczości i jej zapobieganiem. Praca w tej dziedzinie wymaga zarówno wiedzy teoretycznej, jak i praktycznych umiejętności.  

Pracę po kryminologii można znaleźć m.in. w policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, służbach specjalnych, penitencjarnych bądź celnych, kancelariach prawniczych czy biurach detektywistycznych, a także w jednostkach administracji państwowej oraz samorządowej, które zajmują się problematyką bezpieczeństwa.

Kryminolodzy mogą także pracować w instytucjach badawczo-naukowych i prowadzić badania nad przestępczością, jej przyczynami oraz skutkami. 

Jeśli bardziej interesujące od wyżej wymienionych zawodów wydaje nam się zbieranie dowodów na miejscu przestępstwa, lepiej się nie pomylić i wybrać studia o kierunku kryminalistyka, nie kryminologia. 

Kryminologia a kryminalistyka

Kryminologia i kryminalistyka to dwie różne, ale często mylone dziedziny naukowe. Są ze sobą powiązane, ale kryminologia to nauka społeczna, która bada przyczyny, skutki i zapobieganie przestępczości. Skupia się na analizie zjawiska przestępczości, jej uwarunkowań społecznych, psychologicznych, ekonomicznych oraz kulturowych. Zajmuje się także badaniem społeczeństwa w kontekście reakcji na przestępczość, w tym systemu karnego i polityki kryminalnej.

Kryminalistyka to z kolei dziedzina praktyczna, która zajmuje się metodami wykrywania, ścigania i udowadniania przestępstw. Koncentruje się na zastosowaniu konkretnych narzędzi i technik w ściganiu przestępstw, takich jak analiza dowodów, ślady kryminalistyczne, balistyka, daktyloskopia czy analiza DNA.

Podsumowując, kryminologia bada zjawisko przestępczości i jej przyczyny w szerszym kontekście społecznym, natomiast kryminalistyka jest bardziej ukierunkowana na praktyczne metody wykrywania przestępstw i zbierania dowodów. 

Oględziny miejsca popełnienia przestępstwa, pobieranie odcisków palców, zbieranie i interpretacja dowodów - tym wszystkim nie zajmuje się kryminolog, lecz technik kryminalistyki.

Ogólnopolski Festiwal Premier i Debiutów Gwiazdozbiór Kryminalny

W najbliższą środę, 2 kwietnia, w Toruniu rozpocznie się Ogólnopolski Festiwal Premier i Debiutów Gwiazdozbiór Kryminalny Kujawy i Pomorze. W programie nie tylko spotkania z autorami powieści kryminalnych, m.in. z Julią Łapińską, Wojciechem Chmielarzem, Zygmuntem Miłoszewskim, Markiem Stelarem, ale także m.in. wykłady specjalistów o chemii kryminalistycznej, osobowościach psychopatycznych, roli antropologa sądowego oraz warsztaty detektywistyczne dla dzieci. Impreza potrwa do 6 kwietnia.

Więcej szczegółów w rozmowie Magdy Mikołajczuk z Robertem Małeckim, autorem kryminałów i organizatorem festiwalu: 

kh/kor