"To nie morderca jest bohaterem". Małgorzata i Michał Kuźmińscy o historiach ze swoich kryminałów

Akcja pierwszej z cyklu kryminalnych powieści Małgorzaty i Michała Kuźmińskich zatytułowanej "Ślebody" (2015) toczy się na współczesnym Podhalu, gdzie tajemnica sięga mrocznej i niechlubnej przeszłości góralskiej kolaboracji. "Pionek" (2016) osadzony jest na Górnym Śląsku, gdzie opowieści o seryjnych mordercach wampirach wydają się niepokojąco dosłowne. „Kamień” (2017) to powieść, której akcję rozpoczyna znalezienie zwłok jasnowłosego dziecka na obrzeżach romskiej osady. "Mara" (2019) dotyka problemu pamięci o tym, co się stało z ukrywającymi się w czasie II wojny światowej Żydami. Ich najnowsza powieść "Ruiny" (2024) to kryminał, którego bohaterowie mierzą się z gwałtowną śmiercią i własną przeszłością.

"Interesują nas osoby, które zostają wśród żywych"

- Przy pomocy kryminału można wiele pokazać, przemyśleć, przepracować. To są często historie dotyczące fundamentalnych spraw, życia, śmierci, straty, żałoby. Często w kryminałach skupiamy się na mordercy, na poszukiwaniu mordercy. Cała zagadka to jest jedno wielkie polowanie. Tymczasem nas interesują osoby, które zostają wśród żywych. To są bliscy ofiar, często śledczy, no i sama ofiara to jest główny bohater. To nie morderca jest głównym bohaterem - podkreśla w Programie 1 Polskiego Radia Małgorzata Fugiel-Kuźmińska. 

- Kryminał to jest taka opowieść o wyrwie, jaką zło, jakiś gwałtowny akt zła, zostawia w świecie, jak ta wyrwa próbuje się zabliźnić i jak świat żyjący z tą blizną się potem zmienia. Już nigdy nie jest taki, jaki był - dodaje z kolei Michał Kuźmiński. 

Zrozumieć zło 

- To jest jakby też kamień węgielny, założycielski, kryminału, że zło należy ujawnić i należy je ukarać. Kryminały, które przełamują tę konwencję, zwykle spotykają się z jakąś niezgodą. Dla nas bardziej niż samo ukaranie tego zła być może ważna jest próba jego zrozumienia. Skąd ono się bierze? Jakie mechanizmy, na przykład międzyludzkie, doprowadzają czasem do strasznego zła? Czasem są to tragiczne wybory, czasem tragiczne zbiegi okoliczności. Czasem jest to po prostu czyjaś zła wola, a czasem zło w czystej postaci. Ale żeby to zło pokonać, należy je rozumieć i też próbujemy się w tych naszych książkach przyglądać temu, skąd się zło bierze, jak ono się rodzi. To też pomaga walczyć ze złem, ale trochę inaczej, to znaczy nie tyle je zwalczać, co zapobiegać - mówi Małgorzata Fugiel-Kuźmińska. 

Małgorzata i Michał Kuźmińscy wcześniej napisali także dwie powieści sensacyjno-kryminalne retro z akcją na Kazimierzu – żydowskiej dzielnicy Krakowa: "Sekret Kroke" (Świat Książki, 2009) oraz "Klątwa Konstantyna" (2011).

Czytaj również: