Spacer po cmentarzu. Nagrobki jak małe dzieła sztuki

Sztuka sepulkralna jest dziedziną związaną z wiarą w życie pozagrobowe i utrwalaniem pamięci o zmarłych, przejawiającą się w tworzeniu i dekorowaniu cmentarzy oraz grobowców. - Wielka sztuka nagrobna czy dokonania architektoniczne i rzeźbiarskie na cmentarzach dotyczyły przede wszystkim elit. Na większości cmentarzy, szczególnie w mniejszych miejscowościach, dominowały proste pochówki - mówi na antenie radiowej Jedynki Maciej Rymkiewicz z Narodowego Instytutu Dziedzictwa. - Groby ziemne były zdobione jedynie drewnianym lub w niektórych przypadkach metalowym, kutym krzyżem - dodaje. 

Epitafia, symbole wyryte na grobach często były i są dla nas do dzisiaj nieczytelne. - Nastąpiła pewna unifikacja i standaryzacja. Dzisiaj zdobienie nagrobków ogranicza się do daty, nazwiska i jakiegoś standardowego tekstu, kiedyś były one bardziej rozbudowane - podkreśla gość audycji. 

Architektura na cmentarzach

Krajobraz i zieleń są tłem dla architektury i dla rzeźby, którą możemy podziwiać na cmentarzach. - Cmentarze są obecnie położone poza centrami miast, bo początkowo, aż po koniec XVIII wieku, to były głównie cmentarze śródmiejskie przy obiektach sakralnych. (...) Istotne dla chrześcijan było to, żeby pochówki były na poświęconej ziemi, więc po dziesiątkach czy setkach lat funkcjonowania były one już mocno przygęszczone. Zaczęto dążyć do zamknięcia cmentarzy śródmiejskich i wtedy zaczęły powstawać cmentarze nawiązujące do kompozycji parkowej, co miało zachęcić ludność do korzystania z tych podmiejskich cmentarzy - opowiada rozmówca Martyny Podolskiej. 

Czytaj również: 

Kwesty na cmentarzach - jak wpływają na ochronę zabytków?

Na Starych Powązkach w Warszawie trwa 50 kwesta na rzecz renowacji zabytkowych pomników nagrobnych. Bierze w niej udział kilkuset ludzi kultury, którzy do puszek zbierają pieniądze od odwiedzających najstarszą stołeczną nekropolię, gdzie spoczywają artyści, aktorzy, literaci, muzycy. Wśród kwestujących była między innymi aktorka, żona Gustawa Holoubka, Magdalena Zawadzka-Holoubek, która mówiła, że zbiórka pieniędzy na zabytkowe pomniki to rodzaj dbania o naszą narodową spuściznę. - Wszyscy słyszeli o kwestach na takich cmentarzach jak warszawskie Powązki, Cmentarz Rakowicki, a w wielu miejscach na małych cmentarzach parafialnych również działają stowarzyszenia czy fundacje, które działają na rzecz tych małych, lokalnych cmentarzy, ocalając dla przyszłych pokoleń te pomniki i miejsca spoczynku - zwraca uwagę gość Jedynki. - Gdyby nie ich działalność, wiele grobów już przestałoby istnieć - dodaje. 

Tytuł audycji: Folder ulubione

Prowadziła: Martyna Podolska

Gość: Maciej Rymkiewicz (Narodowy Instytut Dziedzictwa) 

Data emisji: 1.11.2024 r.

Godzina emisji: 14.15

ans/wmkor