Operacja Most - nieznana historia z życia Wincentego Witosa

Jak podkreślił gość audycji "Eureka", autor książki "Sprawa Witosa", Rafał Skąpski, Wincenty Witos (1874-1945), zwany jednym z ojców niepodległej Polski, trzykrotny premier okresu międzywojennego, "to jeden z najwybitniejszych mężów stanu II Rzeczypospolitej, najwybitniejszy przywódca ruchu ludowego".

Operacja Most

W audycji "Eureka" mówiliśmy o nieznanym dotąd epizodzie z życia Wincenta Witosa. Władysław Skąpski, odpowiedzialny z ramienia Armii Krajowej za przygotowania do operacji Most III, opisał próbę przerzucenia ideowego przywódcy chłopów przez AK do Londynu jesienią 1944 roku. Maszynopis ujawnił jego wnuk - gość radiowej Jedynki, Rafał Skąpski. 

- 1944 to był trudny rok dla premiera rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie, Stanisława Mikołajczyka, który miał przeciwko sobie nie tylko ówczesną emigracyjną opozycję. Potrzebował Witosa jako wsparcia. Uważał, że jego autorytet pomoże mu w rozgrywkach politycznych - wyjaśnił rozmówca Katarzyny Jankowskiej. 

- Witos nie od razu się zgodził, na podjęcie decyzji wpływ miała obawa kolejnej ingerencji w jego życie przez Niemców, bo zaczął się zbliżać front. On się obawiał, że Niemcy mogą go, wraz z przesuwającym się, uciekającym, frontem zabrać w głąb Rzeszy. Zwrócił się więc do Armii Krajowej okręgu krakowskiego, gdzie kuzyn mojego ojca był szefem wywiadu i kontrwywiadu, o ochronę, o wywiezienie - opisał Skąpski.

- Polityk został potajemnie wywieziony z Wierzchosławic i ukryty w mieszkaniu innego kuzyna mojego ojca, gdzie przebywał kilka tygodni. Gdy wszystkie elementy do przerzutu z terenu Polski były już gotowe, okazało się, że nie ma po co lecieć. Mikołajczyk został zmuszony do złożenia urzędu, a jego następcy, Tomaszowi Arciszewskiemu, Witos nie był do niczego potrzebny - powiedział gość "Eureki".

Patronem medialnym książki Rafała Skąpskiego pt. "Sprawa Witosa" jest Polskie Radio.

Ponadto w audycji: 

- Worochta - modna stacja narciarska przedwojennej Polski.

Położona w Karpatach Wschodnich była, obok Zakopanego, drugim kurortem zimowym, miejscem wycieczek szkolnych i towarzyskich, celem zdobywania szczytów czy kibicowania zawodom skoków narciarskich. Przedstawiciele polskiej elity politycznej, finansowej i artystycznej przybywali do Worochty słynnym pociągiem "Narty-Dancing-Brydż". Historia miejsca, pionierskich wypraw narciarskich i rozbudowy wyjątkowej infrastruktury międzywojennego sportu. Gość: dr Jan Skłodowski, badacz Kresów.

- Czarna i biała legenda Bony Sforzy.

Fakty i mity dotyczące życia i panowania królowej Bony w świetle nowej perspektywy badań historycznych. Stereotyp żądnej władzy, zaborczej matki, trucicielki stworzony przez dawną historiografię i folklor okazuje się niesprawiedliwy wobec zasług królowej. Pamięć o Bonie domaga się rzeczowej oceny żony Zygmunta Starego, która była władczynią ambitną, aktywną i dobrze gospodarującą finansami. Monarchini angażowała się w politykę zagraniczną, przeprowadziła na Litwie reformę gospodarczą, reprezentowała siłę niezależnej kobiety zasiadającej na polskim tronie. Gość: dr Jarosław Pietrzak, historyk z Uniwersytetu KEN w Krakowie.