Wyzwolenie KL Auschwitz. Grynberg: kiedy koszmar się kończy, pojawia się bezbrzeżny smutek

Wyzwolenie Auschwitz - data nie tylko symboliczna

Mikołaj Grynberg zwraca uwagę, że II wojnę światową można by ułożyć z samych dat. Niewątpliwie jednak 27 stycznia 1945 roku stanowi datę graniczną. - Dla niektórych w obozie znaczyła śmierć. Na przykład dla tych, którzy szybko dostali coś do jedzenia. Im jestem starszy, tym ta data robi się dla mnie ważniejsza - mówi w rozmowie z Anną Stempniak. 

Gość "Eureki" urodził się 21 czerwca 1966 roku. Dziś nie ma wątpliwości, że dla dziecka wychowywanego w rodzinie ocalonych z Zagłady nie istnieje skala porównawcza. - To zastany świat. Wydaje się, że test to ten standard. A potem się okazuje, że nie do końca. Że historia mojej rodziny była inna, że zostali tylko ci, z którymi mieszkam, i ich rodzice. Że oni cały czas są w żałobie - opowiada gość Jedynki. 

Jak mówić o Zagładzie?

Mikołaj Grynberg opowiada, że tematu Auschwitz w jego domu nie wykorzystywano do "traumatyzowania". - Mogliśmy o to pytać i dostać odpowiedzi na naszym poziomie. Oni o tym rozmawiali, ale rozmawiali też o wielu innych rzeczach. Myślę, że ja i brat jesteśmy szczęściarzami. Urodziliśmy się w rodzinie, która dała nam tę historię, a jednocześnie nas nią nie zabiła - dodaje. 

Kiedy wojenny koszmar się kończył, pojawiał się bezbrzeżny smutek. Wielu ocalonych nie potrafiło z tym smutkiem żyć. - Oni popełniali samobójstwa. Samobójstwa popełniały też ich dzieci - przypomina gość Programu 1 Polskiego Radia. Dodaje, że próba zrozumienia mechanizmów prowadzących do zamierzonego ludobójstwa zawsze ociera się o "straszne rozedrganie psychiczne". 

---

W audycji wyemitowaliśmy również archiwalne nagrania Polskiego Radia: rozmowy z więźniami KL Auschwitz - m. in. Zofią Posmysz, Józefem Szajną, Marianem Kołodziejem, fragmenty utworów Tadeusza Borowskiego i Zofii Nałkowskiej. 

Czytaj także: