Tagi tematyczne

Strona główna Polskiego Radia

TikTok

Instagram

Youtube

Polskie radio 24

Wyszukaj

OŚWIECENIE

Ignacy Krasicki. Duchowny władający słowem

224 lata temu, 14 marca 1801 roku w Berlinie zmarł Ignacy Krasicki, biskup warmiński, publicysta, literat, określony "najwybitniejszym polskim pisarzem XVIII wieku".

Ignacy Krasicki

Stanisław August Poniatowski

rozbiory Polski

Jak Franciszka Radziwiłłowa przerobiła Moliera na polski

320 lat temu w Czartorysku na Wołyniu urodziła się poetka i dramatopisarka Franciszka Urszula Radziwiłłowa, twórczyni przełomu baroku i oświecenia. Jako pierwsza przybliżyła polskiej publiczności dokonania Moliera.

Radziwiłłowie

Stanisław Staszic. Oświeceniowy myśliciel, naiwny polityk

20 stycznia 1826 roku zmarł Stanisław Staszic, wybitna postać polskiego oświecenia, oświeceniowy myśliciel, miłośnik nauki. Autor broszury, która wywarła wpływ na powstanie Konstytucji 3 maja.

konstytucja 3 maja

Księstwo Warszawskie

powstanie listopadowe

Uniwersytet Warszawski

Sejm w Grodnie zatwierdził drugi rozbiór Polski

23 listopada 1793 roku zakończył obrady sejm grodzieński - ostatni sejm Rzeczypospolitej szlacheckiej, zwołany i działający pod terrorem władz carskich. Posłowie zebrani na zwołanym przez Prusy i Rosję sejmie zatwierdzili drugi rozbiór Polski.

historia Polski

rozbiory Polski

Wolter – gwiazda filozofii i hipokryta

Był człowiekiem pełnym sprzeczności. Zasłynął jako oświeceniowy myśliciel, który głosił wolność słowa i wyznania, ale jednocześnie poparł rozbiory Polski. Po latach stwierdził, że został wykorzystany przez absolutystycznych monarchów.

Grzegorz Piramowicz. Współtwórca polskiej edukacji

Należał do grona oświeceniowej elity intelektualnej kraju, nadającej kierunek jego rozwojowi. Był architektem rodzącego się systemu szkolnictwa świeckiego, które postrzegał jako narzędzie służące rozwojowi i dobrobytowi ojczyzny. 14 listopada mija 223. rocznica jego śmierci.

konstytucja 3 maja

Jan Jaśkiewicz był w czołówce umysłów polskiego Oświecenia

W panteonie polskich naukowców czasu schyłku I Rzeczpospolitej obok Hugona Kołłątaja, Stanisława Staszica i braci Jana i Jędrzeja Śniadeckich swoje miejsce ma też nazwisko Jana Jaśkiewicza. Tym większą niesprawiedliwością jest to, że postać akademika związanego ze Lwowem jest dziś niemal zapomniana.

Hugo Kołłątaj

Stanisław Staszic

Paryskie katakumby. Podziemny cmentarz zbudowany z kości

Przed wejściem dla turystów widnieje napis: "Stój! To imperium śmierci!". Tego ostrzeżenia brak przed nielegalnymi włazami. Niejeden śmiałek, który z nich korzysta, gubi się w podziemnym labiryncie. Ale nigdy nie jest sam. Towarzystwa dotrzymuje mu sześć milionów szkieletów. Kilka metrów pod paryskimi ulicami spotkamy bowiem więcej paryżan, niż na powierzchni.

historia Europy

III rozbiór Polski. Zachwianie równowagi w Europie

- Trzy upiorzyce wyssały z Polski życie państwowe. Były to siostry rodzone – konfederacja barska, radomska i targowicka. Najbardziej winną upiorzycą była konfederacja barska, gdyby nie ona państwo polskie nie upadłoby w XVIII wieku – pisał Stanisław Cat-Mackiewicz.

rozbiory Polski

Stanisław August Poniatowski

Adam Naruszewicz – ksiądz oświecony

Jako jezuita był jednym z typowych przedstawicieli polskiego oświecenia, zdominowanego przez wykształconych na europejskich uniwersytetach duchownych. Jego "Historia narodu polskiego" przeszła do klasyki historiografii.

Adam Naruszewicz

Stanisław August Poniatowski

"Podróże Guliwera" dla dorosłych. "Po tej książce człowiek nie będzie spokojny"

– Kolejne pokolenia odnajdują tu swoje własne niepokoje i problemy – mówił prof. Józef Rurawski w Polskim Radiu o "Podróżach Guliwera" Jonathana Swifta. Ta jedna z najsłynniejszych powieści literatury angielskiej czytana w całości, bez tradycyjnych "skrótów dla młodzieży", okazuje się książką uniwersalną i bardzo gorzką.

251 lat temu powstało "pierwsze ministerstwo oświaty" - Komisja Edukacji Narodowej

Jak doszło do tego, że 14 października 1773 roku – w czasie trwania Sejmu Rozbiorowego –utworzono pierwszą w Polsce i w Europie państwową instytucję oświatową? 251. rocznica powołania KEN to doskonała okazja, by na to pytanie spróbować znaleźć odpowiedź.

rozbiory Polski

Stanisław August Poniatowski

August III Sas. Król czasów rozpasanych w formie i pustych w treści

30 lat panowania ostatniego Wettyna na polskim tronie to czas względnego spokoju i dobrej koniunktury gospodarczej. "Za króla Sasa jedz, pij i popuszczaj pasa" mówiła szlachta, a chłopi dodawali "Za króla Sasa mnogo chleba i miasa [mięsa]". Co z tego, skoro to właśnie wtedy nastąpiło apogeum wewnętrznego rozkładu państwa.

królowie Polski

"Mickiewicz? To polski Petrarka". Maurycy Mochnacki jako apostoł romantyzmu

Był jednym z pierwszych, którzy poznali się na geniuszu Adama Mickiewicza. W słynnym sporze romantyków z klasykami stanął po stronie nowej poezji. Maurycy Mochnacki - publicysta, uczestnik powstania listopadowego - należał do najważniejszych teoretyków epoki, która miała się stać dla naszej kultury przełomowa.

Maurycy Mochnacki

Adam Mickiewicz

Franciszek Zabłocki. Komediopisarz, reformator, patriota

10 września 1821 roku zmarł Franciszek Zabłocki. Był jednym z najwybitniejszych osiemnastowiecznych polskich komediopisarzy, autorem ponad sześćdziesięciu sztuk teatralnych - w tym "Fircyka w zalotach" - a także twórcą licznych satyr i paszkwili okresu Sejmu Wielkiego.

historia Polski

Stanisław August Poniatowski

Teatr Stanisławowski. Dworskie dramaty wśród pomarańczy

Dokładnie 236 lat temu, 6 września 1788 roku, w Starej Pomarańczarni w warszawskich Łazienkach otwarto teatr dworski króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Ta unikatowa w światowej skali przestrzeń do dziś służy narodowej scenie.

Stanisław August Poniatowski

Łazienki Królewskie

Teatr Stanisławowski

Teatr Wielki - Opera Narodowa

historia Polski

historia warszawy

królowie Polski

z 10

cover

Odtwarzacz jest gotowy. Kliknij aby odtwarzać.