158 lat od wybuchu powstania styczniowego. "To konsolidowało Polaków wokół idei niepodległości"

22 stycznia 1863 roku rozpoczęło się powstanie styczniowe, największy zryw narodowowyzwoleńczy przeciwko rosyjskiemu zaborcy. Pomimo klęski militarnej, umocniło ono polską świadomość narodową, miało też wpływ na dążenia niepodległościowe następnych pokolenia.

Dowiedz się więcej o Powstaniu Styczniowym, jego przebiegu i dowódcach.

Zdaniem dr Adama Buławy z UKSW "po śmierci namiestnika Paskiewicza Polacy zaczęli dopominać się o możliwości decydowania o własnym losie, a car Aleksander II zwrócił się do Polaków słowami "żadnych marzeń" i to był początek procesu powstania".

- Polacy zaczynają się wtedy organizować, mamy okres manifestacji patriotycznych, stan wojenny. Narasta atmosfera konfrontacji i zmiany stanu rządów. Większość społeczeństwa zaczęła uważać ten rząd zaborczy za narzucony siłą. Przewaga Rosjan była druzgocąca. Było 100 tys. Rosjan, których w każdej chwili można podwoić, a po stronie powstańczej było 20 tys. zaprzysiężonych, słabo uzbrojonych i w dużej mierze bez wojskowego doświadczenia - mówił historyk.

Michał Cieślak z Muzeum Niepodległości przypomniał, że władze uznały, że żeby uspokoić nastroje, to należy aresztować młodych i wcielić ich do rosyjskiego wojska, żeby oddalić ich od granic królestwa polskiego. Atmosfera wrzała. Brankę przeprowadzono w styczniu zaledwie tydzień przed wybuchem powstania. - Była ona bezpośrednim uderzeniem w środowisko akademickie, warszawskie oraz w młodzież rzemieślniczą - mówił ekspert. 

Czytaj również:

- Rosjanie zadawali ogromne straty przede wszystkim tym oddziałom, które decydowały się wychodzić w pole. Polacy szybko zorientowali się, że należy prowadzić walkę partyzancką. Przewaga Rosjan była dziesięciokrotna, szans nie było. Powstanie przypomniało jednak o tym, że państwo polskie istnieje w duszach ludzkich, że naród nie godzi się na to, żeby istnieć bez własnego państwa. Konsolidowało Polaków wokół idei niepodległości - dodał.

Więcej w nagraniu.

* * *

Audycja: "Debata Jedynki"

Prowadził: Magdalena Ogórek

Goście: dr Adam Buława (UKSW) oraz Michał Cieślak (Muzeum Niepodległości w Warszawie)

Data emisji: 22.01.2021

Godzina emisji: 18.11

dn