Galicyjski Rynek w Sanoku. Tu poczujesz się jak w roku 1900

W audycji "Jedyne takie miejsce" odwiedziliśmy Galicyjski Rynek w Sanoku. To miejsce wiernie oddaje wygląd i klimat typowego drewnianego miasteczka południowo-wschodniej Polski. Spacerując po historycznym bruku, można odwiedzić karczmę z kręgielnią, pocztę, urząd gminy czy trafikę, a także warsztaty (jak choćby fryzjerski, stolarski czy fotograficzny). Wewnątrz znajduje się ok. 3,5 tys. eksponatów – dzięki temu nietrudno poczuć małomiasteczkową kulturę przełomu XIX i XX wieku.

Zacznijmy od śniadania 

Zwiedzanie rozpoczęliśmy od wizyty w piekarni. W piecu opalanym drewnem piecze się tu niekiedy nawet 80 bochenków jednocześnie. Te kuszą turystów zapachem i chrupiącą skórką. Powstają tutaj również pierniki, ciastka owsiane i amoniaczki oraz tradycyjne serniki czy jabłeczniki. W budynku przypominającym piekarnię z międzywojennego Leska odwiedzający mogą nie tylko skosztować regionalnych przysmaków, ale również podglądnąć proces ich wypiekania. Piekarnia została wybudowana z materiałów pochodzących z okolicznych, starych budynków, dzięki czemu doskonale wpisuje się w klimat dawnej Galicji. 

Synteza dawnych miasteczek

Galicyjski Rynek wchodzi w skład Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, jednego z największych skansenów w Polsce. Część tę otwarto w 2011 roku. - Plany budowy sektora miejskiego skansenu sięgają 1958 roku, czyli czasów, gdy nasze muzeum powstawało. Stwierdzono wówczas, że aby ukazać w sposób zharmonizowany obraz całego Podkarpacia, należy pokazać również kulturę małomiasteczkową - tłumaczył dr Hubert Ossadnik, historyk.

Wokół wybrukowanego kocimi łbami, liczącego 5,5 tys. mkw., placu rynkowego stoi około 30 budynków. Nie jest to rekonstrukcja wybranego miasta, ani też przypadkowy zestaw zachowanych domów. Galicyjski Rynek stanowi syntezę dawnych miasteczek, charakterystycznych dla południowo-wschodniej Polski.

W skansenie znalazły się repliki domów z Dębowca, Jaślisk, Sanoka, Jaćmierza, Niebylca, Jedlicza, Birczy, Rybotycz, Sokołowa Małopolskiego, Brzozowa i sąsiadującej z nim Starej Wsi oraz oryginalne obiekty z Ustrzyk Dolnych (dom żydowski) i z Golcowej – remiza. Są m.in.: karczma, poczta, urząd gminy, apteka, sklep, trafika-monopol, warsztat ślusarsko-kowalski, oraz zakłady: stolarski, fryzjerski, krawiecki, szewski, zegarmistrzowski i fotograficzny. Wszystkie obiekty zostały wyposażone w stosowne meble, sprzęty i urządzenia dające zwiedzającym pełny obraz życia, pracy i wypoczynku mieszkańców galicyjskiego miasteczka – Polaków, Żydów i Ukraińców. Sklep, karczma z kręgielnią i warsztaty produkcyjne funkcjonują normalnie.

Pocztowe "królestwo" pana Rogalskiego

Na Rynku Galicyjskim każdy budynek ma swoją niepowtarzalną historię. Nie inaczej jest w przypadku budynku Urzędu Poczty Polskiej, którą przez blisko 40 lat prowadził pan Rogalski. Budynek Urzędu Poczty Polskiej istniał w miejscowości Brzozów od 1905 do 1944 roku. W miasteczku galicyjskim w sanockim skansenie znajduje się replika z końca XIX wieku. Budynek był zarówno urzędem pocztowym, jak i domem prywatnym. Łącznie składa się z siedmiu pomieszczeń: dwóch służbowych i pięciu nieurzędowych.

Dom jest drewniany, bardzo duży jak na tamte czasy. Na ścianie wisi starodawny telefon, na biurku leżą stemple, segregator na listy, flaga pocztowa, torebka na banknoty. W samym kącie stoi sejf z czasów austriackich. Został on znaleziony na terenie Sanoka w jednej z tutejszych firm. Do tej pory sejf nie został otworzony, nikt nie, jaką skrywa tajemnicę. Na kolejnej ze ścian wisi łącznica telefoniczna, na stoliku możemy zobaczyć klucze do telegrafu oraz dokumentacje pocztowe, liczydła czy urządzenie do czyszczenia pieczęci. 

Czytaj także:

Audycja: Jedyne takie miejsce

Prowadziła: Sława Bieńczycka

Goście: dr Hubert Ossadnik (Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, historyk), Eugeniusz Czupski (poczmistrz), Aleksander Wolanin (piekarz), Zbigniew Wójcik (zegarmistrz), Marcin Krowiak (dział oświatowo-promocyjny Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku), Marek Kocot (przewodnik), Maria Marciniak (krawcowa), Mieczysław Wójcik i Zbigniew Kamiński (seniorzy Grupy Bieszczadzkiej GOPR), Wanda Kocyła, Elżbieta Wolanin

Data emisji: 14.05.2022

Godziny emisji: 9.00-12.00

pg