Retoryka i perswazja. Sztuka dobrego mówienia

Retoryka, nieodłączny element życia społecznego, sztuka wypowiedzi, cenna umiejętność komunikacji - jak możemy ją zdefiniować? - Przejęta jeszcze ze starożytności definicja głosi, że jest to "ars bene dicendi" czyli sztuka dobrego mówienia i każdy z tych członów ma swoje znaczenie - mówi prof. Rafał Zimny z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. - "Ars" - sztuka w rozumieniu starożytnym, czyli dziś raczej powiedzielibyśmy "rzemiosło" czy "wyćwiczona umiejętność​​". "Bene" czyli "dobrego" mówienia, ten przymiotnik oznacza dobro w znaczeniu "piękno, dobro i prawda", był to ten starożytny ideał, a więc mówca, retor musiał te warunki spełniać. I "dicendi", czyli mówienie, ten składnik odnosi się do sprawności w wygłaszaniu mowy, umiejętności odpowiedniego operowania słowem, tak, aby przekonać słuchaczy - wyjaśnia gość radiowej Jedynki.

Filozofię wiązano z prawdą, retorykę z prawdopodobieństwem

Dla Platona retoryka była sztuką mówienia prawdy i według niego najlepszym retorykiem był filozof. Arystoteles uznał retorykę za naukę. - Starożytni myśliciele filozofię wiązali z prawdą, natomiast retorykę raczej z prawdopodobieństwem. Nie możemy przekonywać kogoś, że Ziemia krąży wokół Słońca (choć wtedy tego jeszcze nie wiedziano), bo to jest po prostu fakt. Możemy przekonywać do zmiany stanowiska, postawy wobec rzeczywistości i co za tym idzie, perswazja starożytna pozostawiała odbiorcy wybór zajęcia postawy, czyli możliwość niezgody na tezę, której dowodził retor - wyjaśnia gość Programu 1 Polskiego Radia.

Retoryka prawnicza, retoryka średniowieczna

Istota retoryki została określona w starożytnej Grecji, ale na przestrzeni wieków dostosowywano zasady do różnych potrzeb w różnych krajach, epokach, systemach. - Jest to przedmiotem rozważań w wielu podręcznikach retoryki - mówi prof. Zimny. - Retoryka wyspecjalizowała się w niektórych dziedzinach. Do dzisiaj mówimy o retoryce prawniczej czy o retoryce średniowiecznej, która nieco różniła się od tej starożytnej ale ogólnie możemy powiedzieć, że retoryka do mniej więcej XVIII-XIX wieku była odpowiednikiem dzisiejszej humanistyki, czyli całością wiedzy o człowieku jako istocie społecznej, myślącej, czującej, mówiącej i komunikującej się - mówi gość radiowej Jedynki.

Ponadto w audycji:

- Kobiety nauki - pionierki, badaczki, liderki.

Słynna astronomka Elżbieta Koopman, żona Jana Heweliusza, stała się symbolem dla współczesnych uczonych kobiet. Przypomnimy historię pierwszych studentek na ziemiach polskich w XIX wieku. Muzeum Uniwersytetu Gdańskiego i Muzeum Nauki Gdańskiej przygotowały wystawę sylwetek prekursorek, które inspirowały kolejne pokolenia. Poznajemy takie postacie jak prof. Wanda Szczepuła, mikrobiolog, oraz prof. Marianna Sankiewicz-Budzyńska, inżynier elektroniki. Gość: prof. Beata Możejko, z Wydziału Historycznego UG.

Czytaj także:

djr