Powrót do Polski. Szczątki prezydentów RP na uchodźstwie spoczną w Warszawie

W minioną niedzielę (6.11) miała miejsce uroczystość pożegnania trzech prezydentów w Newark na Cmentarzu Lotników Polskich, a sprowadzenie szczątków prezydentów do Polski nastąpi 12 listopada. Tego dnia odbędą się także uroczystości pogrzebowe w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie. Wydarzeniu towarzyszy wystawa w Izbie Pamięci przy Mauzoleum Prezydentów RP na Uchodźstwie. Historia, którą będziemy mogli poznać w ramach tej inicjatywy, ma swój początek właśnie w Anglii.

Podczas II wojny światowej, w okolicach Newark w Wielkiej Brytanii, stacjonowało kilka polskich eskadr. Stworzono tam kwaterę dla poległych Polaków, a szczególnego znaczenia nabrała w roku 1943. Wówczas bowiem pochowano w niej generała Władysława Sikorskiego. - Po wojnie na tym cmentarzu byli także chowani prezydenci Rzeczpospolitej na obczyźnie. Pierwszym był zmarły w czerwcu 1947 roku Władysław Raczkiewicz - wyjaśnia gość "Eureki".

Państwo globalne

Prof. Rafał Habielski zaznacza, że dziś możemy mówić o hołdzie składanym wszystkim, którzy podejmowali wysiłki zmierzające do opieki nad ideą niepodległości w warunkach pozakrajowych. - To się dzieje przed rokiem 1989, w warunkach zimnowojennego podziału świata. To, z czym mamy dzisiaj do czynienia, to jest pochylenie głowy, wyraz szacunku i pamięci o osobach, które stanowiły spoiwo, zwieńczenie państwa na obczyźnie - przekonuje w rozmowie z Dorotą Truszczak. 

Dodaje, że możemy posługiwać się pojęciem "Państwa Polskiego na obczyźnie", które w dodatku było prawdziwym fenomenem w skali światowej. - Mamy do czynienia z prezydentem, który zgodnie ze swoimi kompetencjami powołuje rząd. Mamy partie polityczne. Mamy ciała przedstawicielskie: coś w rodzaj parlamentu, mianowicie Radę Narodową. Mamy także, w przestrzeni obejmującej niemal cały świat, od 500 do 600 Polaków, którzy z powodów politycznych znaleźli się poza Polską - słyszymy. 

Ukazać prezydentów w sposób przystępny

W nocy z 17 na 18 września 1939 r., po sowieckiej agresji na Polskę, prezydent RP Ignacy Mościcki opuszcza Polskę i zostaje internowany w Rumunii. Najpoważniejszym wyzwaniem jego prezydentury staje się wyznaczenie następcy. - Po różnych perturbacjach jego decyzja dotyczy Władysława Raczkiewicza już znajdującego się we Francji. Będzie on głową państwa na emigracji do roku 1947 - zwraca uwagę prof. Rafał Habielski. M.in. ta historia znajdzie się w muzealnej gablocie Izby Pamięci.

Idea wystawy polega bowiem na tym, by przed sarkofagami prezydentów przedstawić w sposób syntetyczny ich historię. - Zdjęcie, informacje o charakterze biograficznym dotyczące prezydentury i zadania, które historia przed nimi postawiła - zapowiada gość Doroty Truszczak, dodając, że znajdą się tam również pamiątki pozwalające uczynić te sylwetki "mniej koturnowymi". - Licząc od prezydenta Mościckiego do prezydenta Kaczorowskiego - podsumowuje. 

Pełna lista obejmuje: Władysława Raczkiewicza (1939-1947), Augusta Zaleskiego (1947-1972), Stanisława Ostrowskiego (1972-1979), Edwarda Raczyńskiego (1979-1986), Kazimierza Sabbata (1986-1989) i Ryszarda Kaczorowskiego (1989-1990).

Czytaj również:

Ponadto w audycji:

Wiesław Budzyński, biograf Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i Brunona Schulza, tym razem podjął się opisania fenomenu ojca polskiej niepodległości Józefa Piłsudskiego. Jak wyglądała droga do niepodległości przyszłego Marszałka? O tym opowiedział na antenie Programu 1 Polskiego Radia.