Pakt Ribbentrop-Mołotow. Jak wpłynął na historię Polski?

Układ o nieagresji między Polską a ZSRR

Obserwatorów zdumiał fakt, że tak różne ideologicznie państwa: faszystowskie i komunistyczne, antyfaszystowskie zdecydowały się na podpisanie tego paktu o nieagresji. Fakt - 5 maja polski minister Józef Beck stanowczo odpowiedział Hitlerowi: "My w Polsce nie znamy pokoju za wszelką cenę". Kilka miesięcy później, 1 września 1939 roku, III Rzesza zaatakowała nasz kraj i doprowadziła do wybuchu II wojny światowej. 

- Od strony formalnej obowiązywał w relacjach między Związkiem Sowieckim a Polską cały szereg układów, który miał gwarantować, że nie dojdzie do napaści żadnej ze stron - mówi na antenie Programu 1 Polskiego Radia prof. Andrzej Nowak, historyk, sowietolog, autor "Dziejów Polski". - Po pierwsze obowiązywał traktat pokojowy zawarty 18 marca 1921 roku w Rydze, następnie bilateralny układ z 25 lipca 1932 roku, układ o nieagresji między Polską a ZSRR - opowiada gość Jedynki. 

Pakt zawarty został na trzy lata, z możliwością przedłużenia na kolejne dwa. Jednakże już 5 maja 1934 r. przedłużony został do 31 grudnia 1945 r. - Miał on jeszcze wiele lat zapewniać spokój i gwarancje bezpieczeństwa od strony wschodniej dla Polski - dodaje prof. Andrzej Nowak. 

Dojście Hitlera do władzy 

W styczniu 1933 roku, po kolejnym kryzysie gabinetowym, prezydent Hindenburg desygnował Adolfa Hitlera na stanowisko kanclerza Niemiec.

- Dojście Hitlera do władzy w 1933 roku oczywiście musiało zapalić jakiś sygnał ostrzegawczy w myśleniu Stalina. Z powodu ogólnie znanych, dostępnych i ogłaszanych publicznie przez Hitlera zamiarów poszerzenia niemieckiej przestrzeni życiowej, Lebensraumu, na Wschód - podkreśla prof. Nowak. - Choć Hitler nie mówił wprost o Polsce, to - mówiąc o poszerzeniu niemieckiej przestrzeni życiowej na Wschodzie - mówił za to całkiem wprost o tym, że potrzeba zniszczyć komunizm, trzeba zniszczyć Związek Sowiecki - opowiada. 

Pakt Ribbentrop-Mołotow

15 marca 1939 roku Hitler dokonał aneksji Czechosłowacji. Miesiąc później, 17 kwietnia, rozpoczęły się tajne negocjacje sowiecko-niemieckie, które doprowadziły ostatecznie do podpisania paktu Ribbentrop-Mołotow. W poufnym protokole strony ustaliły, że ZSRR nie będzie czynić obywatelom Niemiec lub osobom pochodzenia niemieckiego zamieszkującym w strefie wpływów ZSRR żadnych przeszkód w przenosinach do Niemiec.

28 września 1939 r. podpisano niemiecko-radziecki traktat o granicach i przyjaźni, na mocy którego ZSRR odstępował Niemcom część Mazowsza i Lubelszczyzny, natomiast Rzesza godziła się na oddanie Litwy pod kontrolę Rosji.

Czytaj również: