Polsko-mongolska ekspedycja znalazła 50 lat temu na Pustyni Gobi szczątki drapieżnego dinozaura

"Bezgłowy" dinozaur z pustyni Gobi odzyskał czaszkę (Eureka/Jedynka)

Bezinwazyjne wydobycie znaleziska archeologicznego
Mimo że kości te odkryto na pustyni Gobi w trakcie polsko-mongolskich ekspedycji paleontologicznych ponad pięćdziesiąt lat temu, nigdy nie zostały one szczegółowo opisane. Znaleziony okaz jeszcze w latach 90. został oczyszczony z osadu piaskowca od strony podniebienia. Jednak jego całkowite wydobycie było niemożliwe, ponieważ groziło zniszczeniem delikatnych kości czaszki. - Tutaj z pomocą przychodzi nowoczesna technika, a mianowicie tomografia komputerowa. Dzięki temu, że różna jest gęstość kości i osadów, która się znajduje na kości, możliwe jest wydzielenie szczątków skały, a w ten sposób wirtualne wypreparowanie, oczyszczenie skamieniałości i obejrzenie jej w formie trójwymiarowej na ekranie komputera - mówi na antenie Programu 1 Polskiego Radia dr Łukasz Czepiński z Instytutu Paleobiologii PAN, który przeprowadził badania. 
Dromeozaury - dwunożne drapieżniki 
Początkowo okaz został uznany za słynnego welociraptora. Dinozaury te były dromeozaurami - dwunożnymi drapieżnikami zamieszkującymi tereny dzisiejszej Mongolii pod koniec okresu kredy - ok. 70 mln lat temu (zostały rozsławione przez książkę Michaela Crichtona "Park Jurajski" i film Stevena Spielberga pod tym samym tytułem, w rzeczywistości były o połowę mniejsze niż gady z książki i filmu). Anatomicznie nieco bardziej przypominały dzisiejsze ptaki niż gady, były również pokryte piórami. Welociraptory były bardzo szybkie i dosyć zwinne. Dokładniejsze oględziny czaszki z pustyni Gobi zaprzeczyły jednak tezie, że był to welociraptor. 
- Ci z państwa, którzy oglądali "Park Jurajski", być może kojarzą te ukazane jako inteligentne stworzenia z charakterystycznymi pazurami na palcu stopy. W rzeczywistości welociraptory były znacznie mniejsze niż te ukazane w filmach. I ten gatunek, który został opisany przeze mnie, jest blisko spokrewniony, wzrost był ok. pół metra - mówi dr Łukasz Czepiński. 
<iframe src="https://www.facebook.com/plugins/post.php?href=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2Flukasz.czepinski%2Fposts%2Fpfbid034Crb1fVAVXoDQxftTZNSBzDVfQHVwC3oTAdeaefyouerFJosdjJ374huQz9UFvngl&amp;show_text=true&amp;width=500" width="500" height="750" style="border: none; overflow: hidden;" scrolling="no" frameborder="0" allowfullscreen="true" allow="autoplay; clipboard-write; encrypted-media; picture-in-picture; web-share"></iframe>
Jak odnaleziono czaszkę?
- To, co się mi udało ustalić na podstawie moich ostatnich badań, to jest, że ta czaszka, która znalazła się w Warszawie w latach 70., należy do tego samego gatunku. Udało się to dzięki dosyć niezwykłemu zachowaniu tego konkretnego okazu, a mianowicie był on zachowany z kompletną stopą pod swoim podbródkiem - przyznaje gość Jedynki. - Na podstawie podobieństw w budowie stopy między tym okazem a okazem opisanym przez zespół amerykański udało mi się ustalić, że to jest dokładnie ten sam gatunek i dzięki temu ta czaszka może zostać przypisana do tego gatunku. I teraz już wiemy, jak wyglądało to zwierzę - podkreśla. 
 
<div class="audio atarticle emb uid-47157cd1-3dfb-4d6d-9ead-a6c960356368 audio-default-html"><header> Posłuchaj </header>
<div class="positioner"><span data-media="{&quot;id&quot;:3357040,&quot;file&quot;:&quot;//static.prsa.pl/47157cd1-3dfb-4d6d-9ead-a6c960356368.mp3&quot;,&quot;provider&quot;:&quot;audio&quot;,&quot;uid&quot;:&quot;47157cd1-3dfb-4d6d-9ead-a6c960356368&quot;,&quot;length&quot;:1370,&quot;autostart&quot;:true,&quot;link&quot;:&quot;&quot;,&quot;title&quot;:&quot;2023_08_10%2019_29_58_PR1_EUREKA.mp3&quot;,&quot;desc&quot;:&quot;%22Bezg%C5%82owy%22%20dinozaur%20z%20pustyni%20Gobi%20odzyska%C5%82%20czaszk%C4%99%20%28Eureka%2FJedynka%29&quot;,&quot;advert&quot;:0,&quot;type&quot;:&quot;muzyka&quot;}" class="play pr-media-play"> 22:50 2023_08_10 19_29_58_PR1_EUREKA.mp3 "Bezgłowy" dinozaur z pustyni Gobi odzyskał czaszkę (Eureka/Jedynka) <a data-media="{&quot;id&quot;:3357040,&quot;file&quot;:&quot;//static.prsa.pl/47157cd1-3dfb-4d6d-9ead-a6c960356368.mp3&quot;,&quot;provider&quot;:&quot;audio&quot;,&quot;uid&quot;:&quot;47157cd1-3dfb-4d6d-9ead-a6c960356368&quot;,&quot;length&quot;:1370,&quot;autostart&quot;:false,&quot;link&quot;:&quot;&quot;,&quot;title&quot;:&quot;2023_08_10%2019_29_58_PR1_EUREKA.mp3&quot;,&quot;desc&quot;:&quot;%22Bezg%C5%82owy%22%20dinozaur%20z%20pustyni%20Gobi%20odzyska%C5%82%20czaszk%C4%99%20%28Eureka%2FJedynka%29&quot;,&quot;advert&quot;:0,&quot;type&quot;:&quot;muzyka&quot;}" class="iPlus add-to-play"> </a></div>
</div>
 
<div class="video">
<div class="embed-video"><iframe width="560" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/m8Q9G-f8VmM" title="YouTube video player" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen=""></iframe></div>
</div>
 
Czytaj również:
<ul>
<li><a href="https://trojka.polskieradio.pl/artykul/3218744,Niezwyk%C5%82e-znalezisko:-ko%C5%9Bci-dinozaur%C3%B3w-sprzed-blisko-220-mln-lat-odkryto-w-centralnej-Polsce!" target="_blank">Niezwykłe znalezisko: kości dinozaurów sprzed blisko 220 mln lat odkryto w centralnej Polsce!</a></li>
<li><a href="https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/3222676,ile-lat-ma-plonsk-archeolodzy-twierdza-ze-wiecej-niz-dotad-sadzono" target="_blank">Ile lat ma Płońsk? Archeolodzy twierdzą, że więcej niż dotąd sądzono</a></li>
</ul>
Poza tym w audycji:
Pojezuickie piwnice we Wzgórzu Abrahama.
Wzgórze Abrahama w Pułtusku to część naturalnej skarpy ciągnącej się równolegle do koryta rzeki Narwi. W 1567 r. właścicielem wzniesienia został zakon jezuitów, który przybył do miasta półtora roku wcześniej. Zaczęto w tym miejscu budowę podziemnych korytarzy. Jakie tajemnice one skrywają, czemu służyły i jakim materiałem badawczym są dla archeologów, historyków i chiropterologów - znawców nietoperzy - opowie Paulina Biernacka z Muzeum Regionalnego w Pułtusku.
***
Tytuł audycji: <a href="https://jedynka.polskieradio.pl/audycje/5098" target="_blank">Eureka</a>
Prowadził: <a href="https://www.polskieradio.pl/artur-wolski/tag172817" target="_blank">Artur Wolski</a>
Goście: dr Łukasz Czepiński (Instytut Paleobiologii PAN), Paulina Biernacka (Muzeum Regionalne w Pułtusku)
Data emisji: 10.08.2023 r.
Godzina emisji: 
ans

Artur Wolski

dinozaury

archeologia

NAUKA

Mongolia

technologie

Zobacz także

"Bezgłowy" dinozaur z pustyni Gobi odzyskał czaszkę. Nowoczesne badania polskiego paleobiologa

Jak popularyzować naukę? Adam Mirek: mówmy o trudnych rzeczach w prosty sposób

"RPA. Bajka dla wybranych". Jak naprawdę żyje się w tym kraju

Były ambasador w USA: Amerykanie dają się ogrywać

Rozmowy Trump-Putin. "Zderzyły się dwie metody negocjacyjne, Putina okazała się skuteczniejsza"

"Bajtel". Pierwsza część serii powieści inspirowanych prawdziwymi wydarzeniami