- Wpływy tureckie w naszych ogrodach historycznie były widoczne przede wszystkim w doborze roślin, w namiotach, które były kiedyś rozwijane w ogrodzie dla dekoracji i w pawilonach w stylu orientalnym. W zasadzie do dziś są widoczne poprzez gatunki roślin, które są wciąż uprawiane w naszych ogrodach - mówi Jacek Kuśmierski, specjalista ds. ogrodów historycznych.
Gość Jedynki wylicza: - Wiosną na rabatach pojawiają się korony cesarskie, bardzo efektowne o pomarańczowych kwiatach, tulipany, hiacynty, narcyzy. Latem pojawiają się lilie białe, jaskry azjatyckie, natomiast już bardzo egzotycznymi roślinami są np. pomarańcze gorzkie, figowce, oleandry.
Kasztanowce pochodzą z Turcji
W naszych ogrodach zadomowiły się już na stałe kasztanowce, które pochodzą z Turcji.
- Po raz pierwszy zostały odnotowane, kiedy miały zostać sprowadzone do ogrodu w Łobzowie, i stamtąd już rozprzestrzenić się na pozostałe części naszego kraju. Od tamtej pory są powszechnie uprawiane w naszych ogrodach. Podobnie zresztą jak liliowiec, zwany popularnie bzem tureckim albo bzem perskim, który też każdy z nas ma w swoim ogrodzie. To bardzo popularna roślina, uprawiana do dziś w bardzo wielu odmianach - przybliża Jacek Kuśmierski.
Należy również wymienić rośliny, które znajdują swoje zastosowanie w kulinariach i medycynie, np. cytrusy, figowce i rozmaryn.
- One były stosowane powszechnie w kulturze kulinarnej staropolskiej, także na różnego rodzaju dolegliwości czy na poprawę zdrowia. Do dzisiaj stosujemy je w naszych daniach, szczególnie tych, które są wzięte wprost z kultury śródziemnomorskiej, bo są to rośliny, które bezpośrednio stamtąd pochodzą. W naszych ogrodach w Wilanowie staramy się uprawiać pomarańcze. Mamy dużą kolekcję, która liczy ponad 100 sztuk - zauważa Jacek Kuśmierski.
Tureckie namioty - podarowane, zdobyte albo kupione
Oprócz roślin w ogrodach mamy jeszcze jeden element, który pochodzi z Turcji. Są to namioty.
- Nasza arystokracja, chcąc przywołać atmosferę Orientu, rozbijała również namioty, które pochodziły z darów, bitew lub były kupowane (…). W XIX wieku starano się przypisać namiotom legendarną historię, żeby jeszcze bardziej wzmocnić ich symboliczny wymiar (w nawiązaniu do walk z Imperium Osmańskim - red.). Były wykorzystywane w okresie letnim do plenerowych przyjęć, odtwarzania różnych scen w ogrodach, pito tam kawę, kurzono fajkę, odpoczywano, czytano literaturę, dyskutowano. Były bardzo cennymi elementami ogrodów - wyjaśnia Jacek Kuśmierski.
Poza tym w audycji:
Inżynier, poeta i biznesmen Alfred Nobel był samotnikiem, który poświęcił się doskonaleniu własnych wynalazków. Sławny i zamożny odkrywca skupiał się głównie na pracy, ale pisał również poezje i dramaty. Zwano go "najbogatszym włóczęgą Europy" z racji częstych podróży. Gość: prof. Andrzej Hennel (fizyk z Uniwersytetu Warszawskiego).
Czytaj także:
Tytuł audycji: Eureka
Prowadziła: Katarzyna Jankowska
Goście: prof. Andrzej Hennel (fizyk z Uniwersytetu Warszawskiego), Jacek Kuśmierski (historyk ogrodów)
Data emisji: 9.10.2023 r.
Godzina emisji: 19.30
DS