Rzut monetą mniej sprawiedliwy, niż się wydawało. W matematyce jest miejsce na losowość?
- Wbrew powszechnej opinii wyniki rzutu monetą nie zawsze są równie prawdopodobne dla każdej ze stron - informuje pismo "arXiv".
- W ramach eksperymentu 48 osób rzucało monetami wbitymi w 46 krajach, co łącznie dało ponad 350 000 rzutów monetą. I za każdym razem sprawdzano, czy moneta wylądowała tą samą stroną do góry co w chwili wypuszczenia. Jak się okazało, wystąpiła niewielka nierównowaga.
Czy w matematyce jest miejsce na losowość?
Jak wyjaśnia dr Agnieszka Piliszek z Wydziału Matematyki i Nauk Informacyjnych Politechniki Warszawskiej, w matematyce nie ma losowości. - Matematyka jest nauką deterministyczną, ale też świetnie modeluje przypadek. To jest to, czego używamy często w statystyce i czego używano w średniowieczu, czyli przewidywanie wyników gier hazardowych - mówi.
A jak jest z rzutem monetą? - Powszechnie przyjmuje się, że prawdopodobieństwo orła i reszki jest jednakowe. Natomiast tutaj wyniki eksperymentu pokazują nieco inaczej - że lekka przewaga orła lub reszki, jednej z dwóch. To jest bardzo ciekawe - przyznaje gość Jedynki. - W modelach pewnie wciąż będziemy przyjmować, że to jest 1/2, bo tak jest prościej i to jest wygodne dla pewnych zastosowań, natomiast czy sam wynik rzutu monetą jest losowy, czy deterministyczny, to jest inne pytanie, bo nie potrafimy za bardzo okiełznać warunków początkowych - dodaje.
Wartości początkowe
Obudowa monety, warunki, w jakich przebywamy i m.in. technika to są warunki, które mają wpływ na wynik rzutu. - Gdybyśmy potrafili dokładnie opisać warunki początkowe rzutu i wszystkie inne warunki, czyli m.in. wiatr, to w zasadzie powinniśmy być w stanie przewidzieć wynik rzutu - stwierdza ekspert. - Okazuje się, że nie jest to takie proste, żeby opisać te warunki. Przy tym jak tych warunków w ogóle nie kontrolujemy, to zwykle uznajemy wynik rzutu za losowy - tłumaczy dr Agnieszka Piliszek.
- Matematyka stara się precyzyjnie określać dane, ale żeby coś określić precyzyjnie, trzeba mieć precyzyjne dane wyjściowe. Rachunek prawdopodobieństwa jest taką szczególną dziedziną, w której matematyczne wyniki formułuje się w sposób, że np. 95 proc. prawdziwego prawdopodobieństwa wyrzucenia orła na monecie jest w przedziale 49/100 lub 51/100. Dajemy sobie taki przedział ufności, bo tylko tyle potrafimy powiedzieć na pewno - przyznaje gość Jedynki.
POSŁUCHAJ
Rzut monetą mniej sprawiedliwy, niż się wydawało. W matematyce jest miejsce na losowość? (Eureka/Jedynka)
Czytaj również:
Poza tym w audycji:
Podczas II wojny światowej w Czarnym Lesie koło Stanisławowa Niemcy wymordowali przedstawicieli polskiej elity, głównie nauczycieli ziemi stanisławowskiej. Kilkadziesiąt lat później we Wrocławiu powstanie obiekt, który upamiętni tamte wydarzenia oraz utrwali kulturę i historię miejscowości.
Tytuł audycji: Eureka
Prowadził: Jakub Domoradzki
Goście: dr Agnieszka Piliszek (Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych Politechniki Warszawskiej), Wojciech Trębacz (kierownik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN we Wrocławiu)
Data emisji: 23.10.2023 r.
Godzina emisji: 19.30
ans
