Kozienice. Stanisław August, Puszcza Kozienicka i nowoczesna elektrownia

Będąc w Kozienicach, warto najpierw udać się do Muzeum Regionalnego, które obecnie pokazuje m.in. wystawę rowerów. - Na naszej sali ekspozycyjnej prezentujemy ok. 50 różnego rodzaju konstrukcji. Niektóre z nich są przedwojenne, a niektóre są znane z czasów PRL - opowiada Maciej Kordas, dyrektor placówki.

Żeby jednak dowiedzieć się, skąd wzięła się nazwa Kozienice, trzeba sięgnąć pamięcią jeszcze dalej. - Są dwie teorie. Jeśli chodzi o wyjaśnienie naukowe, to historycy czy językoznawcy zwracają uwagę, że nazwy miejscowości zakończone na "ice" lub "yce" wskazują na osobę lub grupę osób. Kozienice pochodzą od kozy (…). Pamiętajmy o tym, że jesteśmy w puszczy, więc bliskość przyrody jest na tym terenie odwieczna. Las dosłownie wchodzi w tkankę miejską. W przypadku wyjaśnienia legendarnego wskazuje się, że podczas bliżej nieokreślonych łowów monarszych nie udało się upolować sarny i podniósł się okrzyk: "Kozie nic!". I stąd Kozienice - przybliża dyrektor muzeum.

Miasto odwiedzane przez królów

Na przełomie XIV i XV wieku Kozienice stały się własnością królewską i były odwiedzane przez monarchów. W związku z tym często organizowano tu polowania. Z kolei w XVIII wieku, za panowania króla Stanisława Augusta, w Kozienicach powstał pierwszy murowany pałac.

- Prawa miejskie Kozienice dostały w połowie XVI wieku, natomiast do rozwoju miasta na pewno przyczynił się Stanisław August. Rozbudował tutaj swoją siedzibę, a po drugie przebudował miasto, i ten układ urbanistyczny można dostrzec jeszcze dzisiaj. Dbał również dosyć mocno o rozwój gospodarczy miasta. Za jego czasów powstała hamernia, gdzie produkowano kotły, oraz kozienicka fabryka broni, w której wytwarzano pierwszy w Polsce seryjnie produkowany sztucer. Nasze muzeum posiada kopię tego sztucera - mówi Maciej Kordas.

Puszcza Kozienicka i Władysław Jagiełło

Puszcza Kozienicka ma powierzchnię ponad 30 tys. hektarów. Kiedyś w tym miejscu chowano się przed zarazą. Właśnie w ukryciu na świat przyszedł chociażby Zygmunt Stary.

- Puszcza Kozienicka ma ugruntowaną historię. Zawsze to były lasy królewskie (…). Większego znaczenia puszcza nabrała za czasów króla Władysława Jagiełły. Odbywały się tutaj wielkie łowy dla zaopatrzenia wojsk królewskich, które wybierały się na bitwę pod Grunwaldem. Władysław Jagiełło w niedalekiej okolicy postawił dworki, w których odpoczywał podczas licznych podróży z Krakowa do Wilna - opowiada Artur Mazur, zastępca nadleśniczego w Nadleśnictwie Kozienice.

Obecnie kozienickie lasy przeznaczone są m.in. na cele rekreacyjne i turystyczne. Znajduje się tutaj ponad 100 specjalnie wyodrębnionych tras dla rowerzystów.

Elektrownia Kozienice - jedna z największych w Polsce

W Kozienicach znajduje się druga pod względem wielkości w Polsce elektrownia. - Pozycja Elektrowni Kozienice do tej pory jest dosyć istotna. Obecność tak dużego zakładu przemysłowego na terenie gminy działa bardzo stymulująco i na pewno jest to jeden z wyróżników naszego miasta - zauważa Maciej Kordas.

- Decyzja o budowie elektrowni jest datowana na 1968 rok. Pamiętajmy, że mniej więcej połowa miasta została zbudowana pod elektrownię. Pod koniec lat 60. Kozienice miały około 10 tys. mieszkańców. W bardzo krótkim czasu podwojono tę populację. Obecnie to jest niewiele mniej niż 20 tys. osób - dodaje.
W pewnym momencie kozienicki przemysł rozwijał się bardzo prężnie. Dziś jednak niektórych zakładów już nie ma, np. Kozienickiej Fabryki Mebli.

Legiony Polskie, Klimczuk i Westwalewicz

Związki z Kozienicami miały również Legiony Polskie. - Wojsko to jest organizacja. Oprócz oddziałów, które walczą na pierwszej linii, jest też całe zaplecze. Takie zaplecze znajdowało się w Kozienicach. Zajmowano się tu werbunkiem, zaopatrzeniem i leczeniem legionistów. Zresztą pierwszy szpital, w nowoczesnym znaczeniu, powstał na potrzeby legionistów - wspomina Maciej Kordas.

Kozienice to także kompozytor, dyrygent i pianista związany z Polskim Radiem - Bogusław Klimczuk, który urodził się w tym mieście, a jego kompozycje są powszechnie znane. Urodził się tu również malarz Stanisław Westwalewicz.

Zobacz także: