"Wszystkie teleskopy świata" - historia badań kosmosu z udziałem Polaków. Wystawa w Narodowym Muzeum Techniki w Warszawie

415 lat temu, w 1609 roku, włoski astronom, fizyk i filozof Galileusz zbudował lunetę, która była pierwszym przyrządem optycznym w badaniach astronomicznych. Sprawiła, że dokonał się naukowy przełom w astronomii. Szkła, które posłużyły do budowy lunety, badacz sam szlifował. Od prezentacji tego przyrządu rozpoczyna się najnowsza wystawa w Narodowym Muzeum Techniki w Warszawie pod tytułem: "Wszystkie teleskopy świata - historia badań kosmosu. Polski wkład w badanie i podbój kosmosu".

- Oglądając niebo z poziomu Ziemi, mamy problem. Mamy atmosferę, która nie przepuszcza całej informacji, która stamtąd nadlatuje, z tej przeszłości wszechświata. Zatrzymywane jest promieniowanie podczerwone, iksowe. Istnieje konieczność posługiwania się teleskopami na Ziemi i wynoszenia w przestrzeń kosmiczną urządzeń - zauważył gość radiowej Jedynki Paweł Gogolewski, kurator wystawy "Wszystkie teleskopy świata...".

Ekspozycja prezentuje historię badań astronomicznych oraz szeroki zakres zagadnień związanych z narzędziami astronomicznymi. Zwiedzający mogą poznać przyrządy optyczne wykorzystywane w badaniach astronomicznych dawniej oraz współcześnie. Wystawa porusza także tematy, takie jak: ekspedycja ludzi wyposażonych w urządzenia pomiarowe i detektory oraz wysyłanie robotów dokonujących penetracji kosmosu w przestrzeni i czasie.

Jak wskazał kurator Paweł Gogolewski, na wystawie, poza wspomnianą lunetą Galileusza, można zobaczyć między innymi: autentyczną francuską rakietę geofizyczną i jej silnik, protoplastę kombinezonu pilota szybkich samolotów odrzutowych, kombinezon Mirosława Hermaszewskiego, fragment meteorytu pułtuskiego z 1868 roku, teleskop Newtona. 

Na wystawie można również poznać sylwetki wybitnych polskich uczonych oraz ich wkład w badanie przestrzeni kosmicznej. Są wśród nich:

- Mikołaj Kopernik - twórca teorii heliocentrycznej. Wystawa pokazuje, jak znajomość matematyki, geometrii i dosyć prostych przyrządów pomiarowych doprowadziła do tego epokowego odkrycia. 
- Jan Heweliusz - twórca pierwszych map Księżyca, który był też konstruktorem słynnego beztubusowego teleskopu, konstruktorem polemoskopu i wielu ważnych astronomicznych przyrządów. Za swoje zasługi na polu badań astronomicznych został wybrany pierwszym w historii zagranicznym członkiem londyńskiego Royal Society.
- Mirosław Hermaszewski - pierwszy polski kosmonauta.
- Kazimierz Kordylewski - odkrywca księżyców pyłowych Ziemi w punktach Lagrange’a, odznaczony brązowym medalem NASA za wkład w badania astronomiczne.
- Bohdan Paczyński - wykorzystał metodę mikrosoczewkowania grawitacyjnego w poszukiwaniach planet lub innych obiektów odległych od Ziemi poza Układem Słonecznym. Amerykańskie Towarzystwo Astronomiczne przyznało mu wyróżnienie im. Henry'ego N. Russella. 
- Aleksander Wolszczan - aktywnie pracujący badacz i naukowiec, odkrywca pierwszych planet spoza Układu Słonecznego. 
- Sławosz Uznański - inżynier i astronauta projektowy, który wkrótce na oczach całego świata ruszy w kosmos. 

Sławosz Uznański w radiowej Jedynce: każdy dzień astronauty wygląda inaczej

---

Narodowe Muzeum Techniki to największa placówka muzealnictwa technicznego w Polsce. W swoich zbiorach posiada ponad 15 tys. eksponatów. W kolekcji znajdują się eksponaty z wielu dziedzin, m.in. astronomii i fizyki, górnictwa i hutnictwa, informatyki, radiotechniki, transportu, a także energetyki.

Poza tym w audycji:

Maria Kunic (Cunitz/Cunitia) była genialnym dzieckiem Henryka Kunica - lekarza z Legnicy, astronoma i matematyka, naukowo związanego z wybitnym astronomem, Duńczykiem Tychonem Brahe. W wieku pięciu lat umiała czytać i pisać, a gdy dorosła znała siedem języków.

Jest autorką popularnego w XVII-wiecznej Europie dzieła "Urania propitia" - "Astronomia przystępna"/"Astronomia przychylna". Jej obliczenia uprościły prawo ruchu planet słynnego niemieckiego badacza Johannesa Keplera. To być może jej zawdzięczamy późniejsze podróże w kosmos. Kunic ponadto opracowała sposób na liczenie faz Wenus.

Gość: dr Paweł Preś z Wydziału Fizyki i Astronomii Instytutu Astronomicznego we Wrocławiu.