Święty czas i święte miejsca w późnym antyku. Jak zmieniała się koncepcja pielgrzymki?

Pielgrzymka. Przypisana chrześcijaństwu?

Prof. Rafał Wiśniewski zwraca uwagę na fakt, że zjawisko pielgrzymek wydaje się niekoniecznie charakterystycznym dla chrześcijaństwa. - Widzimy to zjawisko w buddyzmie. W mniejszym czy większym stopniu widzimy je w różnych religiach Basenu Morza Śródziemnego, które to religie istniały już kiedy chrześcijaństwo się narodziło. A najbardziej widzimy to zjawisko w tej ostatniej wielkiej religii, która rozwinęła się w późnym antyku czyli w islamie - podkreśla. 

Czym była, a czym dziś jest pielgrzymka?

Zaznacza, że wszystko uzależnione jest od tego jaką definicję pielgrzymki i miejsca świętego przyjmiemy. - Wydaje mi się, że dla nas pielgrzymka to nie jest tylko udanie się do miejsca świętego. To jest pokonywanie drogi w znoju, w trudzie. Można nawet powiedzieć, że droga liczy się bardziej aniżeli miejsce dotarcia - precyzuje. Dodaje jednocześnie, że w starożytności sytuacja wyglądała inaczej. - Właściwie w żadnej ówczesnej religii nie ma tak mocno rozwiniętej tej koncepcji wysiłku - przekonuje. 

W ikonografii, którą znamy występują m.in. trzej królowie, zmierzający do celu na wielbłądach. - To sugeruje drogę z daleka. Ten wschód jest czymś odległym, bardzo egzotycznym. Jednocześnie w Ewangelii św. Mateusza tej drogi za bardzo uchwyconej nie ma, występuje jeden jej punkt czyli Jerozolima. Nie ma też koncepcji miejsca świętego. Waga tego miejsca wynika z treści proroctwa - wskazuje gość Jedynki. 

Kiedy tak naprawdę narodził się Chrystus?

W końcu IV i na początku V wieku toczyła się burzliwa dyskusja nie tylko na temat daty Bożego Narodzenia jako święta, ale i na temat tego kiedy tak naprawdę Chrystus się urodził. - Wbrew temu co się często mówi dzisiaj, Boże Narodzenie w starożytności wcale nie było traktowane jako data symboliczna, a jako faktyczna rocznica narodzin. Obie te daty, a więc 25 grudnia i 6 stycznia po raz pierwszy widzimy w 2 poł. IV wieku - analizuje rozmówca Katarzyny Kobyleckiej. 

mg