Sekretna galeria. Co artyści ukryli w swoich arcydziełach?

Hans Holbein Młodszy. Człowiek renesansu

Obraz "Ambasadorowie" powstał w roku 1533 w Londynie. Autorem jest Hans Holbein Młodszy, niemiecki malarz na dworze angielskiego króla Henryka VIII. Płótno mistrza zawiera wiele symboli, ma w sobie jednak również pewien ukryty element. - Na samym środku obrazu jest dużych rozmiarów obiekt, który tak naprawdę przez setki lat był niezauważany. To jest czaszka - mówi Joanna Łenyk-Barszcz. Czaszka ma przypominać o marności ludzkiego życia, ale nie jest dostępna każdemu.

- Można ją dostrzec wyłącznie pod kątem 27 stopni. Trzeba się przesunąć w prawo, przybliżyć do obrazu i wtedy dopiero zdeformowany przedmiot nabiera kształtu czaszki - tłumaczy gość audycji. Przemysław Barszcz dodaje, że tak naprawdę do początków XX wieku nie wiedziano, czym w istocie jest tajemniczy element. - Próbowano interpretować, że jest to na przykład kość mątwy - zauważa. Dodaje, że długo nie znano też tożsamości obu znajdujących się na obrazie mężczyzn.

Historia choroby... na plakatach?

Godnym uwagi artystą był Henri de Toulouse-Lautrec. Francuski malarz i grafik, który wywarł ogromny wpływ na rozwój nowoczesnego plakatu. Goście "Czterech pór roku" zgodnie przekonują, że dzieła Lautreca to w istocie dokumentacja medyczna jego choroby. - Był niewielkiego wzrostu, miał zdeformowane ciało, a przy tym był genialnym twórcą, więc interesował ludzi - tłumaczy Joanna Łenyk-Barszcz. Gdy rozwinęła się wiedza na temat genetyki, naukowcy zaczęli badać chorobę Lautreca, mając do dyspozycji właściwie tylko autoportrety Francuza.

W ten sposób powstała teoria, że Lautrec cierpiał na pyknodysostozę, rzadką chorobę genetyczną objawiającą się zniekształceniem czaszki, szczęki, obojczyków czy wadami uzębienia. - Gdy malował, nie miał intencji poinformowania nas o swojej chorobie, a to de facto swoimi wspaniałymi plakatami zrobił - nie ma wątpliwości gość "Czterech pór roku". Przemysław Barszcz wskazuje, że Francuz pochodził z bogatej rodziny i był w swoich czasach badany przez wielu lekarzy. - Przez lata próbowano przywrócić go do zdrowia. Nikt nie potrafił się na tym poznać - podkreśla.

Jak "czytać" obrazy?

Choć jedna z teorii mówi, że kluczem do rozszyfrowania ukrytych na obrazach znaczeń jest znajomość epoki, okazuje się, że nie trzeba być historykiem sztuki. Każdy z nas może ruszyć na poszukiwania własnym, utartym przez siebie szlakiem. - Ktoś interesuje się kulinariami, ktoś wojskowością, inny modą. Jeżeli podążymy tropem własnej pasji, to w arcydziełach można odkryć niezwykłe rzeczy, niedostępne nawet historykom sztuki - podsumowuje Joanna Łenyk-Barszcz.

Zobacz też:

Tytuł audycji: Cztery pory roku

Prowadziła: Agnieszka Kunikowska

Goście: Joanna Łenyk-Barszcz i Przemysław Barszcz (autorzy książki "Sekretna galeria. Co artyści ukryli w swoich dziełach?")

Data emisji: 3.05.2022 r.

Godzina emisji: 9.38

mg