Prof. Janusz Groszkowski. Polak, który rozpracował tajną broń Hitlera

Wspomnienie prof. Groszkowskiego 

3 sierpnia minęła 38. rocznica śmierci prof. Janusza Groszkowskiego, pioniera radiotechniki, kandydata do Nagrody Nobla, inżyniera, który w 1944 roku rozpracował system sterowania niemieckich pocisków V-2 - tajnej broni Hitlera. Janusz Groszkowski urodził się w 1898 roku w Warszawie i już jako dziecko interesował się techniką i elektrycznością, która gwałtownie zmieniała świat. O tym mówił przed laty w Polskim Radiu. - Moje zainteresowania między innymi wynikały stąd, że mój ojciec miał taką żyłkę badawczą. Uratowały się nawet listy, w których korespondował z Edisonem - słyszymy w archiwalnym nagraniu. - Jako chłopiec miałem dostęp do źródeł energii elektrycznej. Doprowadziłem sobie tę energię elektryczną - to było napięcie niskie - do mieszkań w pobliżu dużego zakładu technicznego i to pozwalało na przeprowadzanie różnych doświadczeń - mówił. 

Prof. Janusz Groszkowski jako nastolatek uczestniczył w I wojnie światowej. Ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty POW, organizował kursy dla przyszłych oficerów łączności. Był studentem, a następnie wykładowcą na Wydziale Radiotechniki Politechniki Warszawskiej i absolwentem Francuskiej Szkoły Łączności. Napisał znany na świecie podręcznik na temat radiotechniki i wprowadził do nazewnictwa słowo "radiofonia". Jest również twórcą teorii, która pozwoliła usprawnić działanie systemów telekomunikacyjnych. 

Jak prace profesora zmieniły nasze życie? 

- Polska międzywojenna w dziedzinie radiotechniki, radioelektroniki była pionierem, dzięki właśnie takim ludziom jak prof. Groszkowski. Zaistniały w świecie fundamentalne prace profesora na temat generacji i stabilizacji częstotliwości - powiedział prof. Józef Modelski, dyrektor Instytutu Radioelektroniki Politechniki Warszawskiej. - Prof. Groszkowski był rozważany jako kandydat do Nagrody Nobla. Prace opublikowane przed wojną, w latach 30. XX wieku, stały się fundamentem wielu podręczników, które zostały wydane na Zachodzie - opowiadał. 

Badanie pocisków V-2

W latach 1940–1941 prof. Groszkowski pracował w Instytucie Politechnicznym we Lwowie. W latach 1941-44 jako żołnierz Armii Krajowej był doradcą naukowo-technicznym ds. łączności Delegatury Rządu na Kraj. Kiedy polskie podziemie przejęło zbaczające z torów pociski V2 - badał ich fragmenty. - Myśmy już późną jesienią 1943 roku mieli sygnały z różnych stron, że Hitler ma taką wspaniałą broń, którą zbombardują Londyn itp. Pierwsze pociski spadły w okolicach Bugu, koło Sarnak. Wtedy nasi z ruchu oporu te pociski wydobyli, a ja miałem tę część sterowniczo-radiową - opowiadał prof. Groszkowski podczas archiwalnego wywiadu. 

Po latach o udziale prof. Groszkowskiego w rozpracowaniu pocisków V-2 napisał w swojej książce Wernher von Braun, jeden ze współtwórców amerykańskiego programu kosmicznego, wcześniej pracujący nad tajną bronią Hitlera. 

Poza tym w audycji:

Tajemnice sprzed 14 miliardów lat. Od lipca Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba przekazuje zdjęcia odległego kosmosu, w których naukowcy poszukują odpowiedzi na jedno z najważniejszych pytań o to, jak powstał Wszechświat. Odpowiedzi na to pytanie poszukują także naukowcy tu na Ziemi, badając z kolei nie świat gigantycznych kosmicznych obiektów, ale mikrokosmos najmniejszych składników materii w największej na świecie maszynie do badań fizycznych - zderzaczu cząstek LHC. Znajduje się on w Europejskim Ośrodku Badań Jądrowych CERN pod Genewą. Właśnie ruszyła kolejna runda eksperymentów po modernizacji urządzenia. Uczestniczą w niej naukowcy z Polski.

O eksperymencie o nazwie LHCb opowiedział prof. Krzysztof Kurek - dyrektor Narodowego Centrum Badań Jądrowych.

Czytaj także:

Tytuł audycji: Eureka

Prowadzi: Dorota Truszczak

Gość: prof. Krzysztof Kurek (dyrektor Narodowego Centrum Badań Jądrowych)

Data emisji: 5.08.2022 r. 

Godzina emisji: 19.30 

ans