Cecha mowy, której można się pozbyć. Jak sobie poradzić z jąkaniem?

Na przestrzeni wieków jąkanie się towarzyszyło, bądź dalej towarzyszy, wielu znanym osób, chociażby poecie Wergiliuszowi, piosenkarzowi Edowi Sheeranowi, lub też aktorom - Bruce'owi Willisowi i Julii Roberts. Z tą cechą wymowy mierzyli się również przywódcy państw i władcy; chyba najsłynniejszym przypadkiem jąkającego się władcy jest król Jerzy VI. 

Przykładów jąkających się znanych osób nie trzeba szukać poza granicami naszego kraju. - Wszędzie się trzeba odezwać, a już nie wspomnę o dzwonieniu. Albo milczymy, albo odzywamy się i mówimy nie to, co trzeba - opowiadał na antenie Polskiego Radia muzyk duetu Universe, Henryk Czich.

Jąkanie to nie choroba

Jak wyjaśnia Anna Szerszeńska, neurologopeda, jąkanie nie jest przypadłością, ale cechą mowy. Ekspertka dodaje, że pewne czynniki mogą wywołać lub utrwalać tę predyspozycję. - To są też często takie czynniki, które postrzegamy jako korzystne. Widzimy na przykład, że dziecko jest bardzo skrupulatne. Może ono szybciej zauważyć, że mowa nie jest taka, jak dotychczas, i może na to reagować. Niestety w tej sytuacji to całe błędne koło może się uruchomić - wyjaśnia gość audycji "Czterech pór roku".

Neurologopeda podkreśla, że nie należy stygmatyzować osób jąkających się. - To tylko pewna cecha, a nie wada. Ważne, żebyśmy nie stygmatyzowali i nie uważali tych ludzi za osoby, które mają jakąś przypadłość, tylko spojrzeli na to inaczej. Proszę spojrzeć, ile wybitnych osób jąka się bądź się jąkało - słyszymy.

Czytaj także:

To, czego nie słychać

Poza cechami charakterystycznymi, jak na przykład zacinanie się w trakcie mówienia, jąkaniu towarzyszy całe spektrum objawów niezwiązanych z bezpośrednio z mową. - Tłumacząc pewne zjawiska, korzystamy często z modelu góry lodowej. Tak samo można spojrzeć na jąkanie. Są więc te rzeczy, które słyszą i widzą inni, na przykład powtarzanie sylab, dźwięków, przeciąganie, blokowanie się. Natomiast to, co jest pod tą taflą wody, zostaje dla słuchacza ukryte. Chodzi o to, co dana osoba myśli na temat jąkania, i co czuje w związku z jąkaniem - mówi Anna Szerszeńska. - Myślę, że dobrze wiemy, jak jąkanie funkcjonuje w przestrzeni publicznej. Jest niestety często obiektem niewybrednych żartów i skeczów. To wszystko też buduje, również u osoby jąkającej się, obraz tego, że jąkanie się jest czymś mało fajnym i nie jest związane z osobą, która osiąga sukces - dodaje ekspertka.

Gość audycji Programu 1 Polskiego Radia zaznacza, że w ramach pracy nad jąkaniem się konieczne jest częste odzywanie się. - Żeby trenować mówienie, trzeba mówić. I osoba jąkająca się robi dokładnie tak samo: musi dużo mówić, żeby dobrze mówić - podkreśla rozmówczyni Agnieszki Kunikowskiej.

Kiedy dziecko zaczyna się jąkać

Co powinien zrobić rodzic w sytuacji, gdy dziecko zacznie się jąkać? - Przede wszystkim należy skonsultować to ze specjalistą od jąkania. To nie jest tak, że od razu ruszamy z terapią. Często jest tak, że potrafimy zobaczyć, jakie są potencjalne czynniki stymulujące tę cechę, oraz wesprzeć rodziców i przekazać im dużą wiedzę - wyjaśnia Anna Szerszeńska. - Jeżeli mamy wiedzę sprawdzoną, opartą o dowody naukową, to się nie boimy. Poza tym teraz jest już dużo rzetelnych stron i grup rodziców, którzy wymieniają między sobą te informacje - dodaje neurologopeda.

Ekspertka dodaje, że w przypadku jąkania nie istnieje uniwersalna, sprawdzona terapia. - Najpierw ważna jest diagnoza, a później oparta o tę diagnozę metoda terapeutyczna. Mamy różne metody i po prostu musimy ją dostosować. Są to jednak metody rzetelne i sprawdzone - zaznacza gość radiowej Jedynki.