Innowacyjne polskie technologie. Czy można przetworzyć odpady w leki?

Data publikacji: 23.01.2023 20:30

Ostatnia aktualizacja: 24.01.2023 10:46

Ten tekst przeczytasz w 2 minuty

W jaki sposób można wykorzystać - często szkodliwe - odpady chemiczne do projektowania leków?, Autor - Gorodenkoff/shutterstock

W ubiegłym roku w prestiżowym magazynie Nature ukazała się publikacja, w której polscy badacze przedstawili sposób na projektowanie i przetwarzanie odpadów w cząsteczki terapeutyczne. W jaki sposób można wykorzystać - często szkodliwe - odpady chemiczne do projektowania leków?

Polscy naukowcy rozpoczęli prace od zidentyfikowania blisko 200 cząsteczek chemicznych, będącymi odpadami różnych procesów przemysłowych. - Część z nich jest odzyskiwana i służą one jako substraty, natomiast nie wszystkie efektywnie i z nie wszystkich procesów - mówi dr Sara Szymkuć, chemik, współzałożycielka startupu technologicznego Allchemy.

- Te cząsteczki odpadowe posłużyły nam jako materiały startowe do przeprowadzenia symulacji chemicznych, nakierunkowanych na odszukanie leków. Użyliśmy bazy około 3 tysięcy leków i próbowaliśmy nakierować nasz algorytm, aby z tych cząsteczek odpadowych znalazł cząsteczki terapeutyczne - dodaje ekspert.

Przede wszystkim ekologicznie

Badacze uzyskiwali z 200 cząsteczek chemicznych drzewa o wielkości 300 milionów produktów. - W wyniku tych analiz udało się nam się zidentyfikować cząsteczki leków i wiele z nich miało więcej niż jeden plan syntetyczny - tłumaczy dr Sara Szymkuć.

- W drugiej części naszej pracy opracowaliśmy funkcję oceny pozwalającą na promowanie ścieżek, które są bardziej ekologiczne, np. nie używają wysokich bądź niskich temperatur (…). W publikacji pokazujemy przykłady, że ścieżka prowadząca do jednej cząsteczki jest krótsza, ale używa toksycznych reagentów, więc może lepiej jest zrobić dłuższą ścieżkę, ale bardziej ekologiczną - kontynuuje.

Dr Szymkuć: program działa

Jaki będzie dalszy los programu, który pozwala na zaproponowanie metody przetwarzania odpadów w leki? Dr Sara Szymkuć wyjaśnia, że udało się potwierdzić, iż program działa i że "można go też zastosować w całkowicie profesjonalnych maszynach".

- Program pokazuje przede wszystkim, co użytecznego możemy zrobić z cząsteczkami, które inaczej byłyby dla środowiska obciążeniem, i jak możemy nadać nowe życie tym cząsteczkom odpadowym. Chodzi o to, żeby minimalizować ilość odpadów, które powstają z procesów chemicznych. Program umożliwia nam analizę, co użytecznego można z nich zrobić, tak żeby nie były zagrożeniem i problemem dla środowiska - mówi dr Sara Szymkuć.

POSŁUCHAJ

23:27

Innowacyjne polskie technologie. Czy można przetworzyć odpady w leki? (Jedynka/Eureka)

Poza tym w audycji:

Nowoczesne biomateriały do regeneracji kości w wersji wege. O swoim projekcie, który pozwolił na stworzenie materiałów do inżynierii kostnej dzięki zastosowaniu metod, które wykluczają eksperymenty na zwierzętach, opowiada prof. Anna Sroka-Bartnicka z Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.