Fenomen ludzkiego mózgu. Jakie są jego tajemnice?

- Cel jest dwojaki. Z jednej strony chcemy rozwijać badania nad neuroplastycznością, ponieważ to jest niesamowita zdolność naszego mózgu do uczenia się, tworzenia nowych wspomnień, ale też do naprawiania czegoś, co zostało zepsute. Stąd też pomysł na kierunek bardziej aplikacyjny, gdzie chcielibyśmy pomóc ludziom, którzy cierpią na różne zaburzenia związane z niewłaściwym funkcjonowaniem mózgu - mówi prof. Ewelina Knapska z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN.

Gość Jedynki zauważa: - Mózg jest bardzo złożonym organem. Jego funkcjonowanie ciągle jest dla nas tajemnicą. Wiemy coraz więcej, ale żeby dowiedzieć się więcej i szybciej, musimy zadawać pytania na różnych poziomach organizacji. Musimy pytać o zachowanie, jak funkcjonują poszczególne struktury mózgu czy też obwody neuronalne.

Badacze sprawdzają, jak funkcjonuje zdrowy mózg, jak również co się dzieje, kiedy coś w nim szwankuje.

Organoidy mózgowe

Naukowcy tworzą miniaturowe struktury przypominające mózg, czyli tzw. organoidy mózgowe. Jak są one wykorzystywane?

- To jest bardzo nowa technologia, która pozwala nam stworzyć organoidy, które nie mają właściwości ludzkiego mózgu w jego pełnej krasie. Dlatego należy zachować pewną ostrożność w nazywaniu tego organu mózgiem. Istotne jest to, że możemy komórki konkretnego człowieka doprowadzić do pierwotnego stanu, z którego za pomocą odpowiednich procedur możemy wyhodować dorosłe neurony, glej, czyli te komórki, które budują mózg - wyjaśnia prof. Ewelina Knapska.

Materiał od konkretnych pacjentów

Prof. Ewelina Knapska podkreśla, że „to, co jest ważne - możemy użyć materiału konkretnych ludzi, np. pacjentów”. - Mózg ludzki czy neurony, tj. te podstawowe komórki, ale też komórki glejowe (…), różnią się od komórek zwierzęcych. Druga rzecz to to, że każdy z nas ma jakieś indywidualne właściwości. Mamy materiały genetyczny, który różni się, jak i różne doświadczenia, które na nas wpływają, i to oznacza, że możemy różnie reagować na leki czy na terapie. Dlatego staramy się tworzyć te organoidy, żeby testować leki w konkretnych przypadkach - tłumaczy.

Wiedzę tę można wykorzystać do diagnozowania i zwalczania chorób neurozwyrodnieniowych, takich jak choroba Alzheimera czy Parkinsona, i schorzeń psychiatrycznych, jak depresja czy schizofrenia i uzależnienia.

Audycja powstała w ramach umowy z Fundacją na rzecz Nauki Polskiej.

Zobacz także: