Jan Paweł II. Papież, który pomógł obalić komunizm w Polsce

Władze komunistyczne próbowały odwlec wizytę Jana Pawła II w Polsce, proponując jej organizację w 1982 roku, w którym przypadać miało 600-lecie istnienia klasztoru na Jasnej Górze. Upór strony kościelnej i obawa przed reakcjami polskich katolików sprawiły, że władze zgodziły się, po trzymiesięcznych negocjacjach, aby pielgrzymka odbyła się w dniach 2-10 czerwca 1979 roku. 

- Z pewnością zarówno Gierek, jak i komunistyczne służby miały świadomość, że to będzie bardzo groźne dla komunistów - mówi w audycji "Przystanek historia" w Programie 1 Polskiego Radia dr Paweł Błażewicz z Biura Rzecznika Prasowego IPN.

Mówi się, że bez tej pielgrzymki nie byłoby Solidarności i późniejszego obalenia ustroju komunistycznego. - Rzeczywiście Jan Paweł II swoją pielgrzymką odpalił w pewnym sensie te prochy wybuchowe, które nagromadziły się od czasów zakończenia II wojny światowej, przez cały czas rządów komunistów - zaznacza rozmówca Doroty Truszczak. - Natomiast pierwszy dzień tej pielgrzymki wcale nie zapowiadał, że sprawa pójdzie tak różowo. Komuniści dali radę ograniczyć udział Polaków we mszy na Placu Zwycięstwa w Warszawie - dodaje. 

Komunistyczne władze zaangażowały do obsługi papieskiej pielgrzymki tysiące tajnych współpracowników w ramach operacji pod kryptonimem "Lato '79". Agenci Służby Bezpieczeństwa przenikali do kościelnych służb porządkowych i aby ograniczyć liczbę uczestników, niszczyli karty wstępu na msze święte. Telewizja Polska nadawała jedynie fragmenty spotkań, ograniczając się do bliskich planów, a wśród zgromadzonych najczęściej pokazywano osoby starsze lub zakonnice.

Jan Paweł II - Papież Polak. Zobacz serwis specjalny <<< 

Pobyt Jana Pawła II w Polsce w czerwcu 1979 roku miał ścisły związek z późniejszymi, demokratycznymi zmianami w naszym kraju i Europie Środkowo-Wschodniej. Niedługo, bo rok po tej pielgrzymce, powstał Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność", który wkrótce zrzeszał blisko 10 milionów osób.

Kolejna pielgrzymka Ojca Świętego do ojczyzny, w 1983 roku, przebiegała w warunkach zawieszonego przez komunistyczne władze stanu wojennego. Trzecia pielgrzymka odbyła się w dniach 8-14 czerwca 1987 roku pod hasłem "Do końca ich umiłował". Była to jednocześnie ostatnia pielgrzymka papieża do PRL. Pomimo wielu środków zapobiegawczych podejmowanych przez komunistów, msza święta na Skwerze Kościuszki w Gdyni okazała się wówczas wielką manifestacją Solidarności.

- Wydaje mi się, że najlepszym podsumowaniem tych trzech pielgrzymek z epoki komunizmu w Polsce są słowa Jana Pawła II w 1991 roku w polskim - już wolnym - Sejmie, kiedy przypomniał, iż demokracja pozbawiona wartości zamienia się na totalitaryzm większości, na dyktaturę większości. Wartości są ponad polityką - podkreśla dr Paweł Błażewicz.

W sumie papież Polak dziewięciokrotnie odwiedził Polskę, ostatni raz w 2002 roku.

Ponadto w audycji:

- 31. rocznica ujawnienia tzw. list Macierewicza i obalenia rządu Jana Olszewskiego. Gość: dr Piotr Gontarczyk, BBH IPN;

- Książka: Aleksandra Pietrowicz, Rafał Sierchuła "Ku Armii Narodowej. Z dziejów konspiracji wojskowej Stronnictwa Narodowego w Wielkopolsce 1939–1942". Gość: dr Rafał Sierchuła, OBBH IPN w Poznaniu;

- Wybrane wydarzenia organizowane przez IPN oraz artykuły na portalu przystanekhistoria.pl.

Czytaj także: