Dzięki sztucznej inteligencji odczytano 100 słów ze zwęglonego zwoju z Herkulanum

Ogłoszony rok temu konkurs "Vesuvius Challenge" z nagrodą główną w wysokości 700 tys. dolarów został rozstrzygnięty. Pieniężnym trofeum podzieliło się trzech studentów: z USA, Egiptu i Szwajcarii, którzy dzięki zastosowaniu sztucznej inteligencji odczytali 100 słów ze zwęglonego rulonu papirusowego. Papirus pochodził ze zbioru zgromadzonego w jednej z wilii w Herkulanum.

- To zadanie, które rok temu ogłoszono, było pewną fantazją już od lat, że być może uda się odczytać bez prób rozwijania zwoje, które odnaleziono w Herkulanum i również w Pompejach (…). Rozwijanie jest bardzo ryzykowne, ponieważ one są ekstremalnie delikatne, rozpadają się - mówi prof. Tomasz Łojewski z Wydziału Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.

Gość Jedynki dodaje, że "dzisiaj mamy takie możliwości, które dają szansę bez rozwijania odczytać kształt liter i tekst". - Wykorzystana została technologia, z którą wielu z nas miało do czynienia, jeżeli mieliśmy tomografię komputerową, czyli szczególny rodzaj zdjęcia rentgenowskiego, które pozwala odtworzyć trójwymiarowy obiekt - przybliża ekspert.

Wyglądają jak spalone kłody drewna

Do konkursu zeskanowano 4 zwoje, a każdy z nich to około 14 tysięcy zdjęć rentgenowskich. Kolejnych zwojów jest jeszcze co najmniej 800 rozproszonych w różnych miejscach. Pamiętajmy przy tym, że rulony papirusów zniszczonych w wyniku erupcji Wezuwiusza wyglądają jak spalone kłody drewna. - Ten rulon jeszcze jest pogięty. On nie tworzy takiego idealnego walca - zauważa prof. Tomasz Łojewski.

Czy nowoczesne technologie pomogą w odczytaniu tych papirusów? - Sztuczna inteligencja czy komputerowa analiza danych radzi sobie z dużymi zespołami danych. W tym przypadku mamy 14 tysięcy zdjęć składających się na chmurę punktów i 1 rękopis, ale mamy też rozsiane w literaturze doniesienia o znaleziskach jakichś naczyń ceramicznych, monet czy innych obiektów w wykopaliskach prowadzonych na całym świecie. Połączenie tej wiedzy pozwala wytyczać szlaki handlowe, kto i czym handlował i różne metainformacje, które można z tych znalezisk znaleźć (…). Dla pojedynczej osoby analiza tak dużego korpusu tekstów mogłaby być nie do ogarnięcia, a przy pomocy analizy komputerowej każdy z nas może skorzystać Chata GPT i zobaczyć jak sprawnie potrafi to narzędzie przeanalizować duże ilości informacji - wyjaśnia gość Programu 1.

Czytaj także:

W audycji również:

Ile mamy wody na Ziemi? Czy to prawda, że jej zasoby się kurczą? Jaką rolę odgrywają wody podziemne w bilansie hydrologicznym naszej planety? Czy Polsce grozi pustynnienie?

22 marca w Światowym Dniu Wody na te pytania odpowiada prof. Krzysztof Szamałek - dyrektor Państwowego Instytutu Geologicznego.