Twierdza warowna i legenda o Żółtej Damie. "Lato z Radiem" na zamku w Liwie
POSŁUCHAJ
Twierdza warowna i legenda o Żółtej Damie. "Lato z Radiem" na zamku w Liwie. Część 1 (Lato z Radiem/Jedynka)
POSŁUCHAJ
Twierdza warowna i legenda o Żółtej Damie. "Lato z Radiem" na zamku w Liwie. Część 2 (Lato z Radiem/Jedynka)
POSŁUCHAJ
Twierdza warowna i legenda o Żółtej Damie. "Lato z Radiem" na zamku w Liwie. Część 3 (Lato z Radiem/Jedynka)
POSŁUCHAJ
Twierdza warowna i legenda o Żółtej Damie. "Lato z Radiem" na zamku w Liwie. Część 4 (Lato z Radiem/Jedynka)
Budowę zamku rozpoczęto w XV wieku. Budowla powstała na sztucznej wyspie otoczonej bagnami Liwca - granicznej rzeki Mazowsza i Litwy. Założony na planie zbliżonym do kwadratu zamek posiadał dwa równoległe budynki rozdzielone dziedzińcem i bramą. W kolejnych latach warownia, wobec licznych zagrożeń wojennych, w tym najazdów tatarskich, była wzmacniana.
Twierdza warowna
- Zamek powstał na terenach bagiennych. Usypana została sztuczna wyspa, a Liwiec stanowił naturalną granicę między Mazowszem i Litwą. Stąd decyzja Janusza I Starszego, wspaniałego władcy średniowiecznego Mazowsza, żeby w tym strategicznym miejscu wybudować zamek, który będzie twierdzą warowną - mówi w "Lecie z Radiem" dyrektorka Muzeum Zbrojowni na Zamku w Liwie Eliza Czapska.
- Później rozkwit tego miejsca i wielką rozbudowę zapewniła pierwsza z bardzo silnych i wpływowych kobiet, która upodobała sobie to miejsce, czyli księżna Anna Mazowiecka - dodaje. Kilkadziesiąt lat później, w latach 1549-1570, miała miejsce kolejna przebudowa, której przeprowadzenie zleciła królowa Bona Sforza.
Zamek stracił swoje walory obronne (został spalony) w wyniku dwóch najazdów szwedzkich - w czasie potopu w 1656 roku i podczas wojny północnej 1703 roku. W 1918 roku jego ruiny upaństwowiono. To, co zostało z budowli, planowano wykorzystać do budowy obozu zagłady w Treblince, ale archeologowi Otto Warpechowskiemu udało się przekonać okupantów, że zamek zbudowali Krzyżacy, co spowodowało rozpoczęcie jego odbudowy na koszt III Rzeszy.
- Zamek w Liwie był budowany przez niemieckiego murarza Niclosa, który budował zamki krzyżackie - a wiemy, jak były one solidnie stawiane. Ta historia, ten motyw, że przy budowie zostały zastosowane te same techniki, posłużyła potem do uratowania zamku podczas II wojny światowej - mówi Eliza Czapska.
Renowację zabytku ukończono ostatecznie w 1961 roku, dzięki naciskom społeczności lokalnej. Po kilkuletnich próbach określenia charakteru budowli powstało tu muzeum. Znajduje się w nim obecnie ponad 2 tysiące eksponatów, obejmujących okres od XV wieku do czasów współczesnych.
Żółta Dama na zamku w Liwie
Z zamkiem w Liwie wiąże się kilka legend, a najbardziej znaną jest ta o Żółtej Damie. Ma nią być Ludwika z Szujskich, żona kasztelana na zamku w Liwie, posądzana przez męża o liczne romanse. Gdy zniknęły trzy piękne pierścienie, które dał jej w prezencie, zezłościł się, że oddała je trzem kochankom. Kasztelanowa została ścięta na dziedzińcu, a nazajutrz pierścienie odnalazły się w gnieździe sroki.
- Kasztelanowa straciła głowę, a nieszczęsny kasztelan rzucił się z zamkowej wieży i popełnił samobójstwo z żalu za niewinnie skazaną żoną - mówi w "Lecie z Radiem" Artur Rogalski z Muzeum Zbrojowni na Zamku w Liwie. - O północy trzeba przyjechać do zamku, stanąć pod murami i dopiero wtedy można zobaczyć Żółtą Damę, jak na jednym z naszych obrazów, która kroczy z... głową - dodaje. Zjawa ma na głowie żółty czepiec, stąd jej nazwa.
Obchody 530. urodzin Bony
Muzeum Zbrojownia na Zamku w Liwie zaprasza na wrześniowy cykl spotkań pod nazwą "Obchody 530. urodzin Bony - królowej Polski i władczyni Mazowsza". Wydarzenia odbywają się pod hasłem "Szlaki. Sieci. Połączenia" w ramach obchodów Europejskich Dni Dziedzictwa. Bona Sforza, włoska księżniczka z hiszpańskimi korzeniami, została królową Polski i władczynią Mazowsza. Swoją postacią połączyła losy Mazowsza, Korony, Litwy oraz Włoch.
---
"Lato z Radiem" to kultowa audycja nadawana latem w Programie 1 Polskiego Radia, po raz pierwszy wyemitowana 1 lipca 1971 roku. Pomysłodawcą i pierwszym szefem audycji był Aleksander Tarnawski. Początkowo był to magazyn turystyczny, trwający tylko kilkanaście minut. Nowością już pierwszych wydań była emisja na żywo, co w latach 70. XX wieku było nowatorskie. Sygnałem "Lata z Radiem" od początku jest "Polka dziadek". Letnim audycjom od wielu lat towarzyszą również muzyczne koncerty i płyty.
Tytuł audycji: Lato z Radiem
Prowadził: Roman Czejarek
Reporterka: Patryk Michalski
Goście: Eliza Czapska (Dyrektorka Muzeum Zbrojowni na Zamku w Liwie), Artur Rogalski (Muzeum Muzeum Zbrojowni na Zamku w Liwie)
Data emisji: 10.09.2024
Godzina emisji: 9.00-12.00
"Lato z Radiem" na antenie Programu 1 Polskiego Radia codziennie, od poniedziałku do soboty, w godz. 9.00-12.00. Słuchaj też na stronie www.latozradiem.pl oraz w aplikacji mobilnej "Lato z Radiem".
kh/wmkor
