Czy Warszawa słusznie była nazywana Paryżem Północy?

Czy przedwojenna Warszawa była Paryżem Północy? "To było miasto łączące Wschód z Zachodem" (Jedynka/Odrodzona-nieznana)

<p>Ile tak naprawdę było Paryżów Północy poza Warszawą? - Przynajmniej kilka. Na pewno Lwów był opisywany jako Paryż Północy (…). Wszystko, co było bardzo secesyjne, chciało być Paryżem Północy - mówi wprost Paweł Rzewuski, autor książki "Grzechy Paryża Północy. Mroczne życie przedwojennej Warszawy".</p>
<p>Do tego tytułu pretendowały m.in. Kopenhaga, Helsinki i Bukareszt. Ale czy to Warszawa była bardziej "paryska"?</p>
<p>- Uwielbiam Paryż, ale jednocześnie uważam, że to jest straszne miasto. Dlatego ja użyłem tego terminu Paryż Północy w innym znaczeniu. Na pewno był duch modernizacji i jak największego ułatwienia mieszkańcom życia. To był taki duch paryski. Samo miasto było jednak trudne do życia, zwłaszcza na początku odzyskania niepodległości masa ludzi rzuciła się na Warszawę i w ogóle nie można było zdobyć mieszkania. Z biegiem czasu robiono wszystko, by miasto było jak najbardziej przyjazne ludziom. Mam na myśli różne projekty, np. dzielnic ogrodów, nowych dzielnic czy okolicznych miejscowości, które też były budowane w takim duchu - wyjaśnia Paweł Rzewuski.</p>
<br />
<div class="audio atarticle emb uid-08b00dde-1116-4f65-a29f-37b8456c3aa2 audio-default-html"><header><span class="box-title"> <span></span> <span>Posłuchaj</span> <span></span> </span></header>
<div class="positioner"><span data-media="{&quot;id&quot;:3689168,&quot;file&quot;:&quot;//static.prsa.pl/08b00dde-1116-4f65-a29f-37b8456c3aa2.mp3&quot;,&quot;provider&quot;:&quot;audio&quot;,&quot;uid&quot;:&quot;08b00dde-1116-4f65-a29f-37b8456c3aa2&quot;,&quot;length&quot;:3324,&quot;autostart&quot;:true,&quot;link&quot;:&quot;&quot;,&quot;title&quot;:&quot;Jedynka%2FOdrodzona-nieznana%20-%2014.12.2024&quot;,&quot;desc&quot;:&quot;Czy%20przedwojenna%20Warszawa%20by%C5%82a%20Pary%C5%BCem%20P%C3%B3%C5%82nocy%3F%20%22To%20by%C5%82o%20miasto%20%C5%82%C4%85cz%C4%85ce%20Wsch%C3%B3d%20z%20Zachodem%22%20%28Jedynka%2FOdrodzona-nieznana%29&quot;,&quot;advert&quot;:0,&quot;type&quot;:&quot;muzyka&quot;}" class="play pr-media-play"> <span><i class="fa fa-play-circle-o ico-pr"></i></span> </span> <span class="time"><span>55:24</span></span> <span class="description"> <span class="title"> Jedynka/Odrodzona-nieznana - 14.12.2024 </span> <span class="lead "> Czy przedwojenna Warszawa była Paryżem Północy? "To było miasto łączące Wschód z Zachodem" (Jedynka/Odrodzona-nieznana) </span> </span> <a data-media="{&quot;id&quot;:3689168,&quot;file&quot;:&quot;//static.prsa.pl/08b00dde-1116-4f65-a29f-37b8456c3aa2.mp3&quot;,&quot;provider&quot;:&quot;audio&quot;,&quot;uid&quot;:&quot;08b00dde-1116-4f65-a29f-37b8456c3aa2&quot;,&quot;length&quot;:3324,&quot;autostart&quot;:false,&quot;link&quot;:&quot;&quot;,&quot;title&quot;:&quot;Jedynka%2FOdrodzona-nieznana%20-%2014.12.2024&quot;,&quot;desc&quot;:&quot;Czy%20przedwojenna%20Warszawa%20by%C5%82a%20Pary%C5%BCem%20P%C3%B3%C5%82nocy%3F%20%22To%20by%C5%82o%20miasto%20%C5%82%C4%85cz%C4%85ce%20Wsch%C3%B3d%20z%20Zachodem%22%20%28Jedynka%2FOdrodzona-nieznana%29&quot;,&quot;advert&quot;:0,&quot;type&quot;:&quot;muzyka&quot;}" class="iPlus add-to-play"> <i class="fa fa-plus"></i> </a></div>
</div>
<p> </p>
<p><strong>Dlaczego Warszawa nie mogła stać się "Paryżem"?</strong></p>
<p>- Wydaje mi się, że to, co nas zachwyca w Paryżu, jest nieosiągalne w innych miastach, ponieważ żadne miasto nie pozwoliło sobie na przebudowę w takiej skali, jak Paryż w drugiej połowie XIX wieku pod rządami Napoleona III. To miasto jest przecież architektonicznie i wewnętrznie spójne - zauważa Rafał Bielski, autor licznych publikacji albumowych.</p>
<p>Podczas II wojny światowej zniszczono ogromną część Warszawy, ale jej późniejsza odbudowa nie była tak spójna, jak w przypadku Paryża. - Czy gdyby miasto zostało wyremontowane i było tak zadbane jak chociażby Kraków, to czy mówilibyśmy o nim, że jest obowiązkiem punktem turystycznym, jak Paryż? Oczywiście, że tak. Na pewno to miasto zwiedzałoby się dobrze, tak samo dobrze oddychałoby się - przyznaje jednak Rafał Bielski.</p>
<p>- Warszawa była jedynym miastem, które łączyło Europę Zachodnią ze Wschodem i Europę z Azją. Mieliśmy szerokie azjatyckie tory do Pragi, a europejskie po drugiej stronie Wisły (…). Przedwojenna Warszawa bardzo korzystała na swoim położeniu. Kiedy zelżały popowstaniowe restrykcje, szczególnie po powstaniu styczniowym, to położenie na styku Wschodu i Zachodu inwestycyjnie bardzo rozbudowywało Warszawę. Pierwszy tramwaj powstał po to, żeby połączyć dworce z jednej strony Wisły, przez drugą, aby było czym do nich dojechać - dodaje gość Jedynki.</p>
<p><iframe src="https://www.embedder.polskieradio.pl/podcast/397" width="600px" height="380px" frameborder="0" allowtransparency="true" allow="encrypted-media"></iframe></p>
<p><strong>Język jidysz w Warszawie</strong></p>
<p>Antoni Słonimski, poeta zakochany w Warszawie, nie oszczędzał prawdy o stolicy. Przed wojną w Warszawie było więcej… "łaciny" niż wykwintnej francuszczyzny. - Bardzo duża część przekleństw w przedwojennej Warszawie była przekleństwami w jidysz. Tym językiem mówiła bardzo duża część mieszkańców Warszawy - przybliża Jacek Dehnel, autor książek dotyczących przedwojennej stolicy.</p>
<p>- Z kolei Rosjan po odzyskaniu niepodległości w Warszawie nie było tak dużo. Oczywiście trochę ich było, ale to nie była znacząca mniejszość narodowa. Natomiast jidysz to był język 1/3 Warszawy i z tego języka brała się prawie cała część gwary przestępczej. Ten język w warszawskich więzieniach był językiem, którego nie rozumieli klawisze rosyjscy ani polscy - dodaje.</p>
<p><strong>Zobacz także:</strong></p>
<ul>
<li><strong><a href="https://jedynka.polskieradio.pl/artykul/3452917,Odwa%C5%BCna-w-dzia%C5%82aniu-i-s%C5%82owach-Kim-by%C5%82a-Irena-Krzywicka" target="_blank">Odważna w działaniu i słowach. Kim była Irena Krzywicka?</a></strong></li>
<li><strong><a href="https://jedynka.polskieradio.pl/artykul/3448475,Bruderferajn-Tata-Tasiemka-i-%C5%9Alepy-Maks-Gangi-przedwojennego-Wilna-Warszawy-i-%C5%81odzi" target="_blank">Bruderferajn, Tata Tasiemka i Ślepy Maks. Gangi przedwojennego Wilna, Warszawy i Łodzi</a></strong></li>
</ul>
<p><strong>***</strong></p>
<div class="Typography-sc-c7p2ep-0 jYCCxn">
<p><strong>Tytuł audycji: </strong><a href="https://jedynka.polskieradio.pl/audycje/10756" target="_blank">Odrodzona-nieznana</a></p>
</div>
<div class="Typography-sc-c7p2ep-0 jYCCxn">
<p><strong>Prowadził: </strong><a href="https://www.polskieradio.pl/grzegorz-kalinowski/tag177065" target="_blank">Grzegorz Kalinowski</a></p>
</div>
<div class="Typography-sc-c7p2ep-0 jYCCxn" data-wtg-lazy="4">
<p><strong>Goście:<span> </span></strong>Paweł Rzewuski (autor książki "Grzechy Paryża Północy. Mroczne życie przedwojennej Warszawy"), Rafał Bielski (autor licznych publikacji albumowych), Jacek Dehnel (autor książek dotyczących przedwojennej stolicy)</p>
</div>
<div class="Typography-sc-c7p2ep-0 jYCCxn">
<p><strong>Data emisji:</strong><span> 14</span>.12.2024 r.</p>
</div>
<div class="Typography-sc-c7p2ep-0 jYCCxn">
<p><strong>Godzina emisji:<span> </span></strong>17.12</p>
</div>
<div class="Typography-sc-c7p2ep-0 jYCCxn">
<p>DS/pg</p>
</div>

Grzegorz Kalinowski

Paweł Rzewuski

Zobacz także

Paryż

Paryż Północy

Rafał Bielski

Jacek Dehnel

Czy przedwojenna Warszawa była Paryżem Północy? "Łączyła Wschód z Zachodem"

Dzieła Fryderyka Chopina w interpretacji Cypriana Katsarisa

Ziggurat Etemenanki w Babilonie. Jaką funkcję w przeszłości pełniła ta budowla?

"Twarze współczesnych poetów polskich". Kogo zobaczymy na wystawie w Muzeum Niepodległości?

Czego nauczyła nas pandemia COVID-19? Ekspert: część z nas wyciągnęła odpowiednie wnioski 