Ikony z Ziemi Przemyskiej. "Są dumą i chlubą Muzeum Narodowego"

Ikony znane są już z późnoantycznego malarstwa portretowego, a przedmiotem kultu stały się w V wieku. Wyobrażają postacie świętych, sceny z ich życia, sceny biblijne. Najstarsze zachowane do naszych czasów pochodzą z VI wieku.

Malarstwo ikonowe rozwijało się w Bizancjum i na terenach objętych wpływami kultury bizantyńskiej, w Grecji, na Bałkanach, na Rusi...

Kiedy ikony trafiły do Korony Polskiej?

Kiedy w XIV wieku część ziem Rusi została włączona do Korony Polskiej - ikony stały się także częścią naszego dziedzictwa. - Konsekwencją zwrócenia ku Wschodowi, było włączenie tego kręgu kulturowego w obręb państwa polskiego - mówi prof. Mirosław Kruk.

- Mamy przecież odnotowane, że wówczas skarbiec książąt ruskich miał trafić do Krakowa. W tym właśnie miały być ikony czy relikwiarze. Jest to początek ścisłej symbiozy dwóch cywilizacji w obrębie jednego państwa, jakim była Korona Polska. To też pogłębiało się w miarę upływu czasu przede wszystkim w związku z połączeniem z Wielkim Księstwem Litewskim, które nastąpiło później - dodaje gość Jedynki.

Pionierskie badania ikon z Ziemi Przemyskiej

W 2022 roku grupa 34 ikon ze zbiorów Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej została objęta projektem badawczym Uniwersytetu Gdańskiego. - Aktualnie kończymy rozmaite badania podstawowe i zaawansowane, też z zakresu chemii, fizyki, geologii, które mam nadzieję, że pomogą odpowiedzieć na różne pytania związane z charakterem tego malarstwa - przybliża prof. Mirosław Kruk.

- Cały zasób najstarszych ikon, które wytypowałem do badań, zawiera się w przedziale XV-XVI wiek. Są to 34 wspaniałe dzieła, które w zasadzie dotąd nie doczekały się na żadną porządną publikację. Dlatego czas najwyższy to naprawić - kontynuuje gość Jedynki.

Ikony znajdowały się przed wojną w ukraińskim muzeum "Strywihor" w Przemyślu. - Po wojnie, w wyniku znanych nam wszystkim wydarzeń politycznych, doszło do różnych przemieszczeń dzieł sztuki i w taki sposób one stały się własnością Muzeum Narodowego. Wiemy o nich, że pochodzą z szeroko rozumianej Ziemi Przemyskiej i w zasadzie należałoby się spodziewać, że tworzą dość zwartą grupę - mówi prof. Mirosław Kruk.

Zobacz także:

Ponadto w audycji: 

2 stycznia 1492 r. skapitulowała Granada - stolica  muzułmańskiego emiratu na Płw. Iberyjskim. Był to ostatni arabski bastion w tej części Europy. Po rocznym oblężeniu miasto zostało wzięte głodem i Muhammad XII oddał klucze do miasta królom katolickim. Poddanie Granady położyło kres ponad 750-letniej historii Al -Andalus w Hiszpanii.

Co to zwycięstwo oznaczało dla Ferdynanda i Izabeli? Jaki los czekał muzułmańskich mieszkańców Płw. Iberyjskiego po rekonkwiście? Gościem "Eureki" była Joanna Mendyk - doktorantka historii średniowiecznej na Uniwersytecie w Saragossie a także nauk o kulturze na Uniwersytecie Jagiellońskim.