Szczepienia obowiązkowe u dzieci. Czego boją się rodzice? Dlaczego nie chcą szczepić dzieci?

Szczepionka to preparat, który imituje naturalną infekcję i prowadzi do rozwoju odporności analogicznej do tej, którą uzyskuje organizm w czasie pierwszego kontaktu z prawdziwym drobnoustrojem (bakterią lub wirusem). Głównym celem szczepionki jest ochrona przed ciężkim przebiegiem choroby i powikłaniami.

Szczepionki - czym są? Jak działają?

W skład szczepionki wchodzą najczęściej antygeny, które uzyskiwane są z żywych lub zabitych drobnoustrojów, ich oczyszczonych fragmentów lub produktów metabolizmu bakterii, jak również w wyniku inżynierii genetycznej. Szczepionki najnowszej generacji (np. mRNA lub wektorowe) zawierają informację genetyczną, na podstawie której (już w komórkach osoby zaszczepionej) produkowany jest antygen.

Ponadto szczepionka zawiera substancje pomocnicze: substancje stabilizujące, adiuwanty wzmacniające i przyspieszające pojawienie się odporności, substancje konserwujące, chroniące przed zanieczyszczeniem, a także śladowe ilości substancji pochodzących z procesu wytwarzania szczepionki.

Antygen ze szczepionki (jak również antygen wyprodukowany w komórkach osoby zaszczepionej) pobudza komórki układu odpornościowego do produkcji swoistych przeciwciał (odpowiedź humoralna) oraz wyspecjalizowane komórki odpornościowe (odpowiedź komórkowa). Powstają także komórki pamięci immunologicznej, które zapewniają długotrwały efekt ochronny szczepienia.

Szczepionki - lista i kalendarz szczepień

W Polsce szczepienia obowiązkowe u dzieci i młodzieży do 19. roku życia realizowane są według kalendarza szczepień. Pierwsze, dziecko otrzymuje w szpitalu, w pierwszych dobach swojego życia. O następnych powinien rodziców poinformować lekarz rodzinny na wizycie.

Szczepionki powinny być podawane zgodnie z opisanym przez producenta schematem. Można podawać kilka jednocześnie, należy jednak pamiętać, żeby przy podawaniu dwóch szczepionek zawierających żywe wirusy zachować co najmniej czterotygodniowy odstęp. Nie powinno się skracać zalecanych minimalnych odstępów między kolejnymi dawkami tej samej szczepionki. W uzasadnionych przypadkach - można ten odstęp wydłużać.

Szczepienia obowiązkowe:

Szczepienia zalecane (uzupełniają szczepienia obowiązkowe):

Szczepionki - kwalifikacja i przeciwwskazania

O podaniu szczepionki każdorazowo decyduje lekarz na podstawie przeprowadzonej kwalifikacji, ważąc ryzyko zachorowania na daną chorobę oraz ryzyko niepożądanych odczynów poszczepiennych. - Lekarz zapoznaje się z dokumentacją medyczną, przeprowadza wywiad z rodzicami i bada dziecko. Na tej podstawie podejmuje decyzję o zaszczepieniu bądź niezaszczepieniu dziecka - powiedziała w audycji "Cztery pory roku" dr Małgorzata Gajewska.

Dlaczego rodzice nie chcą szczepić swoich dzieci? - Rodzice - co naturalne - boją się o swoje dzieci. Boją się o to, że szczepionka może im bardziej zaszkodzić, niż pomóc. Na pewno nie pomaga to, co się dzieje wokół szczepień w internecie - wskazała gościni radiowej Jedynki. - Ja nigdy nie mówię, że szczepienie jest dla każdego, zawsze, w stu procentach. Są wyjątki od reguły. Zdarzają się dzieci, które, z przyczyn medycznych, nie powinny być zaszczepione w danym momencie bądź nie powinny być zaszczepione w ogóle - podkreśliła.

Nie wykonuje się szczepień żywymi i zabitymi szczepionkami w:

Szczepienia powinny być odroczone do momentu ustąpienia ostrych objawów chorobowych. W chorobach przewlekłych - niezwłocznie w okresie stabilizacji przewlekłego procesu chorobowego.

Stany stanowiące przeciwwskazanie do stosowania szczepionek żywych to ciężkie wrodzone i nabyte niedobory odporności, białaczki, chłoniaki, uogólniony proces nowotworowy, chemioterapia, radioterapia, przyjmowanie wysokich dawek sterydów, przeszczepy szpiku oraz transplantacje narządów. Leczenie immunosupresyjne - leki cytostatyczne, kortykosterydy i radioterapia są okresowym przeciwwskazaniem do szczepień żywymi szczepionkami.

Sytuacje kliniczne, w których istnieją przeciwwskazania do wykonywania wielu (ale nie wszystkich) szczepień, to:

Ważne: po szczepieniu należy pozostać z dzieckiem w przychodni przez 15-20 minut, na wypadek, gdyby cokolwiek się wydarzyło.

Szczepienia - niepożądane odczyny poszczepienne

Niepożądany odczyn poszczepienny - NOP - to zaburzenie stanu zdrowia, które wystąpiło w okresie czterech tygodni po podaniu szczepionki. Częstość występowania NOP zależy od rodzaju szczepionki. W Polsce NOP są zgłaszane średnio z częstością 0,05 proc. dla wykonanych szczepień podawanych w ramach Programu Szczepień Ochronnych.

Rozpoznanie NOP to zadanie lekarza. Do niepokojących objawów zalicza się: wysoką gorączkę, wysypkę, trudności z oddychaniem, długi płacz i problemy z utuleniem dziecka. Bardzo rzadkim NOP są drgawki, które mogą występować przy wysokiej gorączce (tzw. drgawki gorączkowe) lub niezależnie od temperatury ciała (drgawki niegorączkowe). Mogą one sygnalizować uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego lub zatrucie.

Czytaj także: