Starzenie się komórek macierzystych krwi. "Mają preferencje różnicowania"
- Na początku roku Europejska Rada ds. Badań Naukowych przyznała granty dla najbardziej obiecujących naukowców z całego świata w ramach konkursu Starting Grants.
- Jednym z nagrodzonych został dr Krzysztof Szade z Uniwersytetu Jagiellońskiego, laureat programów Fundacji na rzecz Nauki Polskiej Ventures i Homing.
- Młody naukowiec z Polski zajmuje się badaniami nad komórkami macierzystymi krwi i sprawdza, jak one adaptują się do sytuacji stresowych.
Czym dokładnie są krwiotwórcze komórki macierzyste? - Szacuje się, że w każdej sekundzie w naszym organizmie powstaje milion nowych komórek krwi. Wynika to z tego, że większość dojrzałych komórek krwi żyje stosunkowo krótko i musi powstać tyle nowych, żeby utrzymać tę równowagę - wyjaśnia dr Krzysztof Szade.
- Wszystkie te nowe komórki powstają z krwiotwórczych komórek macierzystych. Są one kluczowe dla podtrzymania homeostazy, czyli stanu równowagi naszej krwi i to one zapewniają cały potencjał regeneracyjny przez cały okres naszego życia - dodaje.
Komórki macierzyste krwi są wykorzystywane w przeszczepach szpiku.
Na czym polegają badania?
Dr Krzysztof Szade - dzięki prowadzonym badaniom - zamierza "zrozumieć jak najlepiej, co kieruje komórkami macierzystymi i jak możemy je wykorzystać".
- Komórki macierzyste z jednej strony kumulują mutacje, a z drugiej strony, jeśli nawet nie mają tych mutacji, to one się zmieniają. Na polu badań komórek macierzystych funkcjonuje pogląd dotyczący związanej z wiekiem utraty funkcji tych komórek, przez to, że nie potrafią różnicować do wszelkich typów komórek, tylko mają swoje preferencje (…). Trochę podaję w wątpliwość ten pogląd, który dziś istnieje. To nie jest tak, że one są mniej sprawne - uważa dr Krzysztof Szade.
Potrafią produkować inne komórki
Zdaniem eksperta komórki macierzyste "mają swoje preferencje różnicowania". - Te starsze komórki różnicują, czyli dają początek na przykład granulocytom i monocytom kosztem komórek limfoidalnych. One potrafią produkować inne komórki, ale preferencyjnie wolą produkować te, a nie inne. Uważało się, że to jest oznaka starzenia się. Wydaje się nam, że to nie musi być utrata funkcji, natomiast to może być dokładnie fizjologiczna funkcja tych komórek - tłumaczy dr Krzysztof Szade.
- W grancie proponujemy, że preferencyjne różnicowanie tak naprawdę jest związane z pewną pamięcią tych komórek (…). Przez to, że mają preferencje, one produkują przy powtórnym czynniku stresowym bardziej efektywnie - słyszymy.
Fundacja na rzecz Nauki Polskiej działa od 1991 roku. Jest pozarządową, apolityczną instytucją typu non profit, która realizuje misję wspierania nauki. Jest też największym w Polsce pozabudżetowym źródłem finansowania nauki. Fundacja realizuje swoje cele statutowe poprzez wspieranie wybitnych uczonych i zespołów badawczych we wszystkich dziedzinach nauki, a także wspomaganie innowacyjnych przedsięwzięć i komercjalizacji odkryć oraz wynalazków naukowych. W ubiegłym roku Fundacja ogłosiła m.in. listę 100 najbardziej uzdolnionych naukowców w wieku przed 30. rokiem życia.
POSŁUCHAJ
Starzenie się komórek macierzystych krwi. "Mają swoje preferencje różnicowania" (Jedynka/Eureka)
Czytaj także:
Tytuł audycji: "Ludzie Nauki" w ramach audycji "Eureka"
Prowadził: Krzysztof Michalski
Gość: dr Krzysztof Szade (Zakład Biotechnologii Medycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego)
Data emisji: 23.05.2022
Godzina emisji: 19.30
DS
