Tatuaż z Ghazali. Wyjątkowe odkrycie w ramach wykopalisk w Sudanie

Czym jest Ghazali?

Ghazali w północnym Sudanie może pochwalić się jednym z najlepiej zachowanych średniowiecznych kompleksów monastycznych chrześcijańskiej Nubii. Polscy naukowcy przez kilka lat prowadzili tam badania. Eksplorowano m.in. cztery okoliczne cmentarzyska, gdzie znajdują się setki grobów. Właśnie tam, na nodze jednego z pochowanych mężczyzn, tuż nad kostką zidentyfikowano intrygujący tatuaż.

W jaki sposób odkryto tatuaż?

Prof. Artur Obłuski zwraca uwagę, że odkrycie było możliwe dzięki zastosowaniu specjalnej aparatury umożliwiającej robienie zdjęć w całym zakresie świetlnym. - Okazało się, że na kościach nogi jednego z tych szkieletów zachowane były fragmenty skóry, a na tej skórze zachował się tatuaż - precyzuje dyrektor Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego, szef misji w Ghazali.

Znaczenie tatuażu z Ghazali

Sam tatuaż nie był i nie jest niczym niezwykłym w kulturach afrykańskich. Ich członkowie komunikowali się bowiem poprzez swój wygląd. - Natomiast jeśli chodzi o średniowieczną Nubię, nie mieliśmy na to dowodów. Mamy przekazy pisane mówiące o trochę późniejszym okresie - zaznacza gość Katarzyny Kobyleckiej. Tatuaż z Ghazali przedstawia ligature dwóch greckich liter "Χ" "Ρ" (symbol Chrystusa) oraz dwie litery: "Α" i "Ω". 

Znaczenie miejsca, w którym umieszczono tatuaż, pozostaje w sferze domysłów. - Pierwszym powodem może być wyraz pobożności. To może być również próba odpędzenia wszelkiego zła od danej osoby. Jeżeli tatuaż znajduje się w tym miejscu, to można by spekulować, że ma odstraszać różnego rodzaju jadowite zwierzęta, których w Sudanie nie brakuje - analizuje prof. Artur Obłuski. 

Kogo chowano w pobliżu Ghazali?

Przy klasztorze w Ghazali zidentyfikowano cztery cmentarze. Na trzech znajduje się po kilkaset grobów. Czwarty, położony w pobliżu monastyru, ale z dala od osady, służył do chowania osób świeckich. - Po pierwsze nie ma żadnych nagrobków, a wydaje się, że każdy mnich pochowany obok klasztoru miał swoją stelę. Po drugie znaleźliśmy kilka pochówków kobiet. To raczej wyklucza możliwość chowania tam mnichów - uważa gość "Eureki". 

Mężczyzna, u którego znaleziono tatuaż miał 35-50 lat i żył w VIII wieku naszej ery. - To bardzo wczesny grób. Początek działalności klasztoru to koniec VII i początek VIII wieku. Wiek mężczyzny to wiek, którego dożywała większość Nubijczyków w tym okresie. Rzadko zdarzały się osoby, które przekraczały pięćdziesiątkę lub sześćdziesiątkę - podsumowuje rozmówca Katarzyny Kobyleckiej.