Trzy nowe księżyce w Układzie Słonecznym

Uran i Neptun to najodleglejsze i najsłabiej zbadane planety w Układzie Słonecznym. - To gazowe olbrzymy, lodowe olbrzymy. Są dużo większe od Ziemi i bardzo oddalone od Słońca. Wiedza na temat ich księżyców jest niekompletna - powiedziała w audycji "Eureka" Oliwia Ziółkowska, doktorantka w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika PAN.

Do tej pory znanych było 27 naturalnych satelitów Urana i 14 Neptuna. Kolejne obiekty w zewnętrznym Układzie Słonecznym odkryli astronomowie pod kierownictwem dr. Scotta S. Shepparda z Carnegie Institution for Science w Waszyngtonie.

"Trzy nowo odkryte księżyce są najsłabiej odbijającymi światło spośród wszystkich kiedykolwiek wykrytych za pomocą ziemskich teleskopów obiektów wokół dwóch lodowych olbrzymów. Do ich znalezienia potrzebne było specjalne przetwarzanie obrazu" - czytamy w komunikacie.

Nowy księżyc Urana

Badacze zauważyli ślad nowego księżyca Urana na zdjęciach wykonanych za pomocą teleskopów Magellana w Obserwatorium Las Campanas w Chile. Słabą plamkę światła można było zidentyfikować dopiero wtedy, gdy astronomowie nałożyli na siebie i porównali obrazy z kilku nocy.

Kilkuminutowe ekspozycje rejestrowane w ciągu 3-4 godzin ujawniły, że plamka światła poruszała się wraz z Uranem i wokół niego. Naukowcy nie mieli więc wątpliwości, że musi to być księżyc Urana.

Nowy obiekt jest 28. księżycem Urana i pierwszym odkrytym na orbicie tej planety od ponad 20 lat. Ma ok. 8 km średnicy, co czyni go najmniejszym znanym do tej pory satelitą siódmej planety od Słońca, i krąży wokół niej po mimośrodowej, nachylonej orbicie. Okrążenie Urana zajmuje mu ok. 680 dni.

Księżyc ma tymczasowy symbol S/2023 U1, jednak zgodnie z tradycją dostanie nazwę na cześć postaci z którejś ze sztuk Williama Szekspira lub Alexandra Pope'a, podobnie jak np. Tytania, Uriel, Ariel albo Miranda.

Czytaj także:

Nowe księżyce Neptuna

Dwa nowo odkryte księżyce Neptuna były już widoczne w 2021 roku na zdjęciach wykonanych przez teleskopy Magellana i japoński Subaru. Mniejszy z tych obiektów zidentyfikowano dopiero dzięki obrazom otrzymanym z teleskopów Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) w Chile i teleskopu Obserwatorium Gemini na Hawajach.

Neptun ma więc obecnie 16 znanych księżyców. Większy i jaśniejszy, wstępnie nazwany S/2002 N5, ma średnicę 23 km i okrąża planetę w prawie dziewięć lat. Drugi, S/2021 N1, o średnicy 14 km, potrzebuje na okrążenie ok. 27 lat.

Obiekty prawdopodobnie zmienią nazwę. Zgodnie z wytycznymi Międzynarodowej Unii Astronomicznej, zostaną nazwane od imion nereid, nimf morskich z mitologii greckiej - jak wcześniej np. Galatea albo Halimede.

Czytaj także:

Jakie znaczenia mają te odkrycia?

Zdaniem badaczy nowo odkryte księżyce potwierdzają, że wszystkie zewnętrzne planety Układu Słonecznego mają bardzo podobnie zorganizowany system księżyców. Najbliższe i najodleglejsze satelity każdej z tych planet to zwykle małe, lodowe obiekty poruszające się po znacznie nachylonych orbitach.

Charakterystyczne orbity i niewielkie rozmiary nowych księżyców sugerują, że nie powstały one jednocześnie ze swoimi planetami. Prawdopodobnie to pozostałości większych ciał niebieskich, które zostały najpierw przechwycone przez grawitację Urana i Neptuna, a następnie rozpadły się w wyniku kolizji.

Odkrywcy nowych obiektów uważają, że wokół tych dwóch planet mogą istnieć inne, jeszcze mniejsze księżyce. - Myślę, że będziemy odkrywać coraz więcej takich małych ciał Układu Słonecznego. Jeśli chodzi o Urana i Neptuna, to jest jeszcze dużo do odkrycia - oceniła Oliwia Ziółkowska.

Poza tym w audycji:

Jak prawidłowo wykonywać ćwiczenia oddechowe i na czym polega gimnastyka narządów mowy? Które łamańce językowe są najciekawsze i jakie są najpopularniejsze mity związane z logopedią? O tym w "Eurece" rozmawialiśmy z dr hab. Olgą Jauer-Niworowską, kierowniczką Zakładu Logopedii i Emisji Głosu na Wydziale Polonistyki UW.