Pałac Rzeczypospolitej. To w tym miejscu znajdują się najcenniejsze zabytki literatury

Pałac Krasińskich to perła architektury barokowej i jeden z najcenniejszych zabytków stolicy. W tym słynnym budynku zlokalizowana jest również część Biblioteki Narodowej. Znajdują się tutaj najcenniejsze zabytki nie tylko polskiej literatury, m.in. Kronika Galla Anonima, Roczniki świętokrzyskie, "Quo vadis" Henryka Sienkiewicza czy "Oda do młodości" Adama Mickiewicza.

- To najpiękniejszy pałac po tej stronie Alp. Tylko włoskie mogą konkurować fasadą z nim - rozpoczął rozmowę dr Tomasz Makowski, dyrektor Biblioteki Narodowej i gospodarz Pałacu Krasińskich.

Jak to się stało, że w Pałacu Rzeczypospolitej pojawiły się zbiory Biblioteki Narodowej? - To jest długa historia, która zaczyna się w latach 50. Pałac w czasie II wojny światowej był zburzony. Po jego odbudowie uznano, że tak wspaniały pałac powinien należeć do tego, co przetrwało. Duża część zbiorów została zniszczona w czasie wojny, o czym świadczy urna z prochami spalonych woluminów kończąca wystawę - wyjaśniał nasz rozmówca.

Pałac Krasińskich czy Rzeczypospolitej?

- Pałac jest pałacem państwowym niemal od początku. Wprawdzie wybudował go Jan Dobrogost Krasiński. Z tego powodu, że się obraził, że posadzono go źle przy stole, i uznał, że powinien dać nauczkę tym, co [to] zrobili, i wybudować pałac dużo większy i piękniejszy niż ci, którzy usiedli wyżej przy stole. Rodzinny dom Krasińskich trwał tu krótko, bo już I Rzeczpospolita kupiła go na swoje biura finansowe. Po rozbiorach były tu instytucje sądowe - przybliżał dr Tomasz Makowski.

Dr Tomasz Makowski wyjaśniał, że ważniejsza jest nazwa Pałac Rzeczypospolitej niż Pałac Krasińskich. Dlaczego? - To jest bardzo wczesna nazwa, tzn. XVIII-wieczna. Z tego powodu, że był to pałac rządowy i państwowy. Też należy przypomnieć, że Krasińscy mieli niejeden pałac w Warszawie, więc czasami dochodziło do niezwykłych pomyłek - zdradził.

- Pałac sięga swoimi początkami lat 70. XVII wieku. Jego budowa trwała dosyć długo, bo do lat 90. tegoż wieku. W ten sposób powstała perła baroku, nie tylko tego warszawskiego, ale perła baroku Rzeczypospolitej - mówił z kolei Adrian Sobieszczański, varsavianista i historyk.

Cenne zabytki literatury

W Bibliotece Narodowej znajdują się jedne z najcenniejszych zabytków literatury. Które z nich są najważniejsze? - Wszystko jest ważne, chociaż tutaj mamy do czynienia z wycinkiem zbiorów Biblioteki Narodowej i nie widzimy wszystkich skarbów. Trzeba liczyć się z tym, że będą tutaj również wystawy czasowe, w trakcie których zobaczymy kolejne niezwykłe zbiory - odpowiedział dr Łukasz Kozak.

- Każdy z tych obiektów jest taki, że można spędzić nad nim 1 dzień - mówił, wskazując jeden z przedmiotów: - Proszę zobaczyć, to jest coś, co wygląda jak taki pamiętniczek z dawnych lat. Wyklejany i kaligrafowany. Jest to tomik wierszy, który Krzysztof Kamil Baczyński przygotował na ślub jako podarunek w czasie okupacji dla swojej przyszłej żony Basi. Ten tomik jest tworzony nieco w stylu średniowiecznego rękopisu iluminowanego: są tu inicjały, ładna kaligrafia i akwarelki, które Baczyński wkleja.

Pałac pełen eksponatów

Jednym z najbardziej przejmujących i symbolicznych utworów w naszej historii muzyki rozrywkowej jest "Zegarmistrz światła". Jego rękopis znajduje się właśnie w tym miejscu. - O czym jest "Zegarmistrz", chyba najpiękniej powiedział sam autor, czyli Bogdan Chorążuk. Stwierdził, że o tym, o czym jest - mówił Tadeusz Woźniak, kompozytor piosenki.

Anna Romaniuk, szefowa Zakładu Rękopisów, opowiadała o rękopisach m.in. Sienkiewicza, Prusa i Orzeszkowej, które znajdują się na wystawie. Artur Stachowski, varsavianista, przewodnik turystyczny i historyk, mówił o Ogrodzie Krasińskich, który powstawał od 1676 roku. Z kolei Justyna Król-Próba z Instytutu Konserwacji Zbiorów Bibliotecznych Biblioteki Narodowej przybliżała tajniki powstawania zabytkowych ksiąg, dokumentów i rękopisów. Rozmawialiśmy również z Dominikiem Cieszkowskim, zastępcą dyrektora Biblioteki Narodowej, o zabytkach znajdujących się w Pałacu Rzeczypospolitej.

Zobacz także:

Tytuł audycji: Jedyne takie miejsce

Prowadziła: Sława Bieńczycka 

Goście: dr Tomasz Makowski (dyrektor Biblioteki Narodowej), Adrian Sobieszczański (varsavianista i historyk), Łukasz Kozak, Tadeusz Woźniak (muzyk), Anna Romaniuk (szefowa Zakładu Rękopisów), Justyna Król-Próba (Instytut Konserwacji Zbiorów Bibliotecznych Biblioteki Narodowej), Dominik Cieszkowski (zastępca dyrektora Biblioteki Narodowej), Artur Stachowski (varsavianista, przewodnik turystyczny i historyk)

Data emisji: 25.05.2024 r.

Godzina emisji: 9.00-12.00 

DS/wmkor