O polowaniach na czarownice w nowożytnej Europie

Jak zauważył w audycji "Eureka" prof. Jacek Wijaczka z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, ludzie już w starożytności wierzyli, że wśród nich są jednostki posiadające jakieś wewnętrzne moce, tajemną wiedzę, która pozwala im oddziaływać na otoczenie, na środowisko. - Między XVI i XVIII wiekiem w Europie magia jest wszechobecna. Obejmuje wszystkie obszary życia - narodziny, śmierć, choroby - powiedział gość radiowej Jedynki. 

Oskarżano głównie kobiety

- Procesy o czary były częścią dnia codziennego na wsi. W Polsce, i w większości krajów europejskich, żeby się rozpoczął proces o czary, musiał być oskarżyciel. Ktoś musiał przyjść do sądu i oskarżyć konkretną osobę o konkretną rzecz. Mógł na przykład powiedzieć, że za pomocą czarów zdechło mu bydło a wcześniej pokłócił się z sąsiadką - najczęściej oskarżano kobiety - a ta na odchodne mu zagroziła, że jeszcze ją popamięta - opisał. 

Prof. Wijaczka w swojej pracy naukowej bada dokumenty, pisma procesowe. Do dzisiaj nieznana jest nawet przybliżona liczba osób sądzonych w trakcie procesów o czary w Polsce między XVI i XVIII wiekiem. Nie wiemy, ile osób wysłano na stos, a ile uniewinniono lub ukarano w inny sposób, na przykład chłostą lub karą finansową. Akta wielu procesów w ogóle się nie zachowały, inne zaś znane są jedynie we fragmentach lub wzmiankach.

- Każdy proces był bardzo istotny. W ponad 80 proc. przypadków oskarżanymi były kobiety (mężczyzn oskarżano o to, że w trakcie sabatów przygrywali do tańca). Kobiety stawały przed sądem, który był jej niechętnym. Oskarżyciele, świadkowie zarzucali im różne niecne czyny, a to zamordowanie dziecka, a to spowodowanie, że ktoś kulał (...) Żeby skazać kogoś na śmierć, trzeba było uzyskać przyznanie się do winy. Gdyby nie tortury, które zostały zaaprobowane w połowie XIII wieku przez papiestwo, nie udałoby się zyskać dowodu, bo jak udowodnić komuś, że był na sabacie? Jeśli by się pojawił świadek, oznaczałoby, że on też tam był - zwrócił uwagę.

Zobacz także:

Poza tym w audycji:

Historia platerów zwanych "warszawskimi srebrami".

Platery, czyli pokryte srebrem przedmioty użytku codziennego, zostały wynalezione w 1743 roku. Technologia produkcji polegała na łączeniu stopów metali: miedzi, cynku i cyny. Platery stały się popularne w 1824 roku, kiedy francuski rzemieślnik Alfons Fraget uzyskał patent i zgodę na otwarcie fabryki w Warszawie.

Kolekcjonerzy do dziś cenią platerowane wyroby, a rocznica 200 lat platernictwa na ziemiach polskich to okazja, aby przypomnieć powodzenie jakim cieszyły się one w kraju i za granicą.

Goście: dr Joanna Paprocka-Gajek z Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie i Aniela Zinkiewicz-Ryndziewicz z Muzeum Sztuki Złotniczej w Kazimierzu Dolnym.