Drzeworyt i miedzioryt. Pierwsze europejskie techniki graficzne

Drzeworyt - pierwsza technika

Jak wyjaśnia dr Paweł Ignaczak z Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie grafika rozumiana jako obraz wydrukowany na papierze, pierwszy raz pojawia się ok. XV wieku. - Pierwsza technika stosowana to drzeworyt. Są różne hipotezy, najprawdopodobniej grafika narodziła się gdzieś w południowych krajach niemieckich: Bawaria, Austria, być może Czechy, czy Morawy - mówi. - XV-wieczny drzeworyt jest to bardzo specyficzne medium, zupełne odmienne od późniejszego drzeworytu. Nie był jeszcze  mass medium, jakim stała się później grafika, tanim obrazem dostępnym niemal dla każdego - opowiada. 

- Rozwój pielgrzymowania w XV wieku bardzo mocno związany z  nową formą religijności. Właśnie pielgrzymki do miejsc świętych, do świętych obrazów stają się bardzo popularne i jako pamiątki ze świętych miejsc, ze świętych klasztorów, ze świętych kościołów, ze świętych kaplic, przywożone są często właśnie drzeworyty. Taka jest jedna z hipotez - przyznaje gość Jedynki. 

Z pierwszych czterech dekad istnienia funkcjonowania drzeworytu zachowało się około siedemdziesięciu odbitek. - Jest to znikoma liczba i z nich tylko siedem zachowało się w więcej niż jednym egzemplarzu - podkreśla. 

Przechowywanie i sposób użytkowania

Czy sposobem użytkowania tych drzeworytów było wieszanie ich  na ścianach czy były inne religijne, społeczne, czy obyczajowe znaczenia tych przedmiotów? - Wczesne drzeworyty wykorzystywane, jak nam się wydaje, w sposób niekiedy zupełnie zaskakujący. Oczywiście zdarzały się takie użytkowania, które nam się dziś wydają naturalne i oczywiste, np. do zdobienia mebli albo szkatułek - odpowiada dr Paweł Ignaczak. - Zachowały się drzeworyty wklejone do manuskryptów, do modlitewników czy innych książek związanych z religijnością. Podejrzewamy, że stosowano je także np. jako znaczki pielgrzymie - dodaje gość "Eureki". 

Technika na metalu 

Miedzioryt z kolei jest najstarszą techniką graficzną na metalu. - Miedzioryt wywodzi się ze złota, a zatem zupełnie inny materiał. Złoto to materiał szlachetny, drogi. Nie każdy w XV wieku miał do niego dostęp, nie każdego było stać - podkreśla rozmówca Katarzyny Jankowskiej. - Złoto jest dość miękkim metalem, ale też złotnik posiadał umiejętność grawerowania innych metali. Dosyć szybko zdano sobie sprawę, że można wykorzystać miedź jako matrycę do wykonywania obrazów - tłumaczy. 

Poza tym w audycji:

"Królewnisia" Maria Klementyna Sobieska. Wnuczka króla Jana III, polska królowa Anglii, opuściła męża Jakuba Stuarta, co odbiło się szerokim echem na dworach Europy. Maria Klementyna zasłynęła jako osoba uprowadzona i więziona przez cesarza Karola VI, przeciwnego małżeństwu ze Stuartem. Żyła samotnie w rzymskim klasztorze. Obok politycznych i osobistych trudności była jedną z najbogatszych dziedziczek w Europie. Gościem audycji była dr Aneta Markuszewska z Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Zobacz także:

Tytuł audycji: Eureka

Prowadziła: Katarzyna Jankowska

Goście: dr Paweł Ignaczak (ASP w Warszawie), dr Aneta Markuszewska (Instytut Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego)

Data emisji: 11.05.2023

Godzina emisji: 19.30

ans